По́ршні мн. л. ’абутак з кавалка ялавай або свіной сырамятнай скуры’ (ТСБМ, Анім.), рус. по́ршни, по́рушни ’абутак, зроблены з загнутага кавалка скуры з поўсцю’, ’гатунак абутку з адрэзанага кавалка скуры, сандалі’, по́рошень ’тс’. Не зусім ясна. Фасмер пагаджаецца з Сабалеўскім (Фасмер, 3, 337), выводзячы слова ад порт > порчни > поршни (гл. порт); Вахрас (Наим. об., 161) збліжае рус. і бел. поршни/поршні з порхлый/порхлы ’рыхлы, мяккі’, што падаецца семантычна далёкім, аднак уключае названыя словы ў шырокае гняздо прасл. *pъrxъ ’россып: бухматасць’. Малаверагодным падаецца старажытнае германскае запазычанне, бо падабенства (гл. Лявіцкі, 2, 98) прасочваюцца ў ням. Borste ’шчацінне, шчэць’, дзе другую частку слова можна звязаць з Riester ’кавалак скуры для рамонту абутку’, дац. ros ’абрэзкі’, нарв. дыял. rus ’шкарлупінне, скурка’, ст.-ісл. holdrosa ’мяса са скурай’, ням. rauh ’шурпаты, грубы, неапрацаваны’, англ. rough ’тс’, ст.-англ. rūh ’пакрыты валасамі’. Тады поршні — утварэнне з прыстаўкай по- ад *‑rug‑/*‑rъg > *‑ruz‑/*‑rъz‑ > *‑rus‑/*‑rъs‑. Паводле Краўчука (Бел.-укр. ізал., 37), рус. по́ршни ’від прымітыўнага абутку’ разам з бо́ршни ’чаравікі з аднаго кавалка скуры без падэшваў і абцасаў’ праз рус. смал. борсни́ ’скураныя пасталы’, бел. барсні ’лапці з пяньковых вяровак’ узыходзяць да барсаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
выраза́ць несов.
1. в разн. знач. выреза́ть; (мед. — ещё) удаля́ть;
2. порт. вынима́ть, выреза́ть;
1, 2 см. вы́разаць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абкіда́нне ср.
1. забра́сывание, обки́дывание; обкла́дывание;
2. порт. обмётывание, вы́метка ж.; мета́ние;
1, 2 см. абкіда́ць 1, 3
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абру́блівацца I несов., страд., порт. обруба́ться; см. абру́бліваць I
абру́блівацца II несов., страд., тех. обруба́ться; см. абру́бліваць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
про́йма I
1. ж., порт. про́йма;
2. обл. проём м.
про́йма II ж., обл. сквозня́к м., сквозно́й ве́тер
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кро́іць несов.
1. порт. крои́ть;
2. (хлеб) ре́зать; нареза́ть;
3. перен., разг. терза́ть, му́чить;
к. сэ́рца — терза́ть се́рдце
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
су́ша, ‑ы, ж.
1. Зямля ў процілегласць воднай прасторы. Не паспеюць [матросы] вярнуцца ў свой порт, размяць ногі на сушы, як зноў каманда: у мора! Б. Стральцоў. У адкрытым акіяне няма ні дрэў, ні траў, дык чаму ж паветра гам значна больш багатае кіслародам, чым на сушы? Матрунёнак. Катэры набліжаюцца да берага, вось ужо недалёка прыстань, хутка матросы ступяць на сушу. Кулакоўскі. // Сухая зямля ў параўнанні з балотам. Града — вузкая палоска сушы сярод багны і трысця. Асіпенка.
2. Тое, што і суш (у 1 знач.). Стаяла гарачыня, суша, жыты ў палях пабялелі. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зару́бка I ж., порт. подру́бка, обру́бка
зару́бка II ж.
1. (метка, выемка) зару́бка, засе́чка, затёс м.;
2. зару́бка, вы́рубка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лі́штва ж.
1. пла́нка;
2. (в окне, двери) нали́чник м.;
3. (в полу) пли́нтус м.;
4. порт. бе́йка; пла́нка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кро́ены
1. прич., порт. кро́енный;
2. прич. ре́занный, наре́занный;
1, 2 см. кро́іць 1, 2;
3. прил., спец. кроёный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)