архаізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.
Пераняць (пераймаць) прыёмы старых пісьменнікаў, майстроў мастацтва, засвоіць (засвойваць) іх манеру, асаблівасці іх творчасці. // Зрабіць (рабіць) што‑н. падобным на старое.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аб’ектыві́сцкі, ‑ая, ‑ае.
Звязаны з аб’ектывізмам (у 2 знач.). Аб’ектывісцкі погляд на гісторыю, а Максім Багдановіч дасканала разумеў згубны для мастацтва халодна-абыякавый, аб’ектывісцкі падыход да жыццёвых з’яў. Майхровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маркетры́, нескл., н.
Від дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, пры якім прадмет упрыгожваецца паборам наклееных фігурных пласцінак з розных народ дрэва, слановай косці, металу і пад.; упрыгожанне, малюнак з такіх пласцінак.
[Фр. marqueterie ад marqueter — спярэшчваць плямамі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
харэаграфі́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да харэаграфіі, звязаны з харэаграфіяй. Харэаграфічнае мастацтва. □ Апрача харавога і драматычнага гуртка, існаваў і харэаграфічны, які выступаў на канцэртах з мастацкай гімнастыкай. Мядзёлка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калы́ска ж.
1. колыбе́ль, лю́лька;
2. перен. колыбе́ль;
Іта́лія — к. о́пернага маста́цтва — Ита́лия — колыбе́ль о́перного иску́сства;
◊ ад (з) ~кі — от (с) колыбе́ли
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
увянча́ць сов., в разн. знач. увенча́ть;
у. прэ́міяй ле́пшы твор маста́цтва — увенча́ть пре́мией лу́чшее произведе́ние иску́сства;
у. буды́нак ве́жай — увенча́ть зда́ние ба́шней
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зо́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.
1. Нябеснае цела, якое можна бачыць простым вокам у форме ззяючай кропкі на начным небе.
Палярная з.
З. першай велічыні (таксама перан.: пра выдатнага дзеяча мастацтва, навукі). Узыходзячая з. (таксама перан. пра чалавека: новая славутасць). Зорак з неба не хапае (перан.: пра звычайнага, нічым не прыметнага чалавека). Верыць у сваю зорку (перан.: у свой лёс).
2. перан. Пра дзеяча мастацтва, навукі, спартсмена.
3. Фігура, а таксама прадмет з трохвугольнымі выступамі па акружнасці.
Пяціканцовая з.
Марская з. (жывёліна).
|| прым. зо́рны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
Зорная карта.
Зорная ноч (з добра бачнымі зоркамі).
◊
Зорная часіна для каго — момант найвышэйшага ўздыму, напружання і выпрабавання сіл, вялікі поспех, трыумф.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
жанр, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Род твораў у галіне якога-н. мастацтва, які характарызуецца пэўнымі ўласцівасцямі, сюжэтнымі і стылістычнымі прыкметамі.
Лірычны ж.
Ж. ваённага рамана.
2. Жывапіс на бытавыя тэмы (спец.).
Пейзаж і ж.
3. перан. Манера, стыль.
Спектакль у новым жанры.
|| прым. жа́нравы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нагру́зка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж.
1. гл. нагрузіць.
2. Загружанасць работай якой-н. установы, прадпрыемства, машыны, апарата.
Н. электрасеткі ў вячэрнія гадзіны.
Н. электрастанцыі.
3. перан. Ступень выразнасці, насычанасці чым-н. (у дачыненні да літаратуры, мастацтва і пад.).
Гэты вобраз нясе вялікую ідэйна-мастацкую нагрузку.
|| прым. нагру́зачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пры́нцып, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Асноўнае, зыходнае палажэнне якой-н. тэорыі, вучэння, навукі і пад.
Прынцып прававой дзяржавы.
Прынцыпы мастацтва.
2. Перакананне, погляд на рэчы.
Мець цвёрдыя жыццёвыя прынцыпы.
3. Асноўная асаблівасць канструкцыі чаго-н.
Гучнагаварыцелі зроблены па прынцыпе тэлефона.
◊
У прынцыпе — у асноўным, у агульных рысах.
Упрынцыпе я згодзен.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)