трыва́лы, -ая, -ае.
1. Устойлівы, моцны, які з цяжкасцю паддаецца разбурэнню, надзейны.
Трывалая апора.
Т. будынак.
2. перан. Вынослівы, стойкі, цярплівы.
Т. чалавек.
Т. характар.
3. Які не мяняецца, надзейны, устойлівы.
Т. мір.
Трывалая эканамічная аснова.
4. Пра яду: сытны, пажыўны (разм.).
Т. абед.
|| наз. трыва́ласць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Аляго́рыя, алягорыка ’мудраванне’ (Нас.), алягорык ’выдумшчык, фантазёр, чалавек, які гаворыць незразумела’ (Нас.) да алегорыя (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Выбруха́ніцца ’выставіць жывот наперад з гонару’ (Нас.). Да бру́ха ’жывот’, бруха́н ’чалавек з вялікім жыватом’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вінагра́дар ’чалавек, які разводзіць вінаград’ (КТС, БРС). Запазычана з рус. виноградарь ’тс’. Да вінагра́д (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зы́льба ’даўганогі’ (Інстр. лекс.). З літ. дыял. dzìlbis ’высокі, няўклюдны чалавек’. Лаўчутэ, Сл. балт., 111.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Керайша́ ’няўклюда, нязграбны чалавек’ (Сл. паўн.-зах.). Запазычанне з літ. kereisä ’тс’ (там жа, 457).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кле́ндар ’клышаногі чалавек’ (ТС). Гл. клендаты. Вытворнае на -ар ад прыметніка (Сцяцко, Афікс. наз., 95).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кню́ха ’жывот’ (Нар. лекс.), ’тоўсты чалавек’ (Мат. Гом.). Магчыма, кантамінацыя кіндзюх і бруха (*кіндзюха > кнюха).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ку́льза ’прышчэп (пра дрэва)’ (КЭС, лаг.). Верагодны балтызм. Параўн. літ. kiilza ’чалавек з кароткай нагой’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Курда́ ’чалавек малога росту’ (Ян., Нар. сл.). Да *курта. Параўн. курдаты (гл.) і куртатыj (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)