дубліка́т, ‑а, М ‑каце, м.

Другі экземпляр якога‑н. дакумента, які мае аднолькавую юрыдычную сілу з арыгіналам. Выдаць дублікат. Дублікат атэстата. // У выдавецкае справе — дадатковы экземпляр часткі рукапісу, якая рыхтуецца да набору асобна. Дублікаты табліц.

[Лац. duplicatus — падвоены.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тарцава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; незак., што.

Спец.

1. Апрацоўваць тарэц (у 1 знач.). Тарцаваць вал.

2. Засцілаць тарцамі (у 2 знач.). Тарцаваць маставую.

3. У малярнай справе — апрацоўваць толькі што афарбаваную паверхню ўдарамі шчоткі-тарцоўкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Паслуга́ч ’слуга’, ’саўдзельнік, памочнік у дрэннай справе’ (ТСБМ, Др.-Падб., Нас.), паслуга́ч і паслуга́чы ’хлопец, які памагае святару пры набажэнствах’ (КЭС, лаг.; астрав., Сл. ПЗБ). Польск. posługacz ’служыцель’, ’слуга’, ’прыбіральшчык’. Да паслужыць < служы́ць (гл.). Аб суфіксе ‑ач са значэннем ’характарыстыка асобы па яе схільнасці да пэўнага дзеяння, з асуджэннем’ гл. Сцяцко, Афікс. наз., 31.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бюлетэ́нь, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Кароткае афіцыйнае паведамленне аб якой-н. важнай грамадскай падзеі, справе.

Б. з’езда.

2. Назва некаторых перыядычных выданняў, у якіх змяшчаюцца кароткія матэрыялы аб працы ўстаноў, грамадскіх арганізацый, вынікі даследаванняў і пад.

Б.

Музея Марка Шагала.

3. Лісток для галасавання.

Выбарчы б.

4. Бальнічны ліст аб часовай непрацаздольнасці па хваробе (разм.).

Узяць б.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

апячы́ся, апяку́ся, апячэ́шся, апячэ́цца; апячо́мся, апечаце́ся, апяку́цца; апёкся, апякла́ся, -ло́ся; апячы́ся; зак.

1. Пашкодзіць сабе што-н. агнём або чым-н. гарачым, едкім, пякучым; атрымаць апёк.

А. крапівою.

2. перан. Пацярпець няўдачу, нечакана сустрэўшы перашкоду пры спробе зрабіць што-н. (разм.).

А. на новай справе.

Каля вады намочышся, каля агню апячэшся (прыказка).

|| незак. апяка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

умяша́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак., у што.

1. Пранікнуць куды-н., змяшацца з чым-н.

У. у натоўп.

2. Стаць удзельнікам чужой справы; увязацца.

У. у размову.

3. Прыняць удзел у якой-н. справе з мэтай змены яе ходу.

У канфлікт прыйшлося ў. дырэктару.

|| незак. уме́швацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. умяша́нне, -я, н.

Узброенае ў.

Хірургічнае ў. (аперацыя).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сапера́ві, нескл., н.

1. Вінны сорт грузінскага вінаграду.

2. Сорт вінаграднага віна. Я не веру ў чыстасць чыстаплюяў, Мёд іх слоў гарчэй смалы на справе, Не, не з імі чарку разап’ю я Чыстага, густога сапераві. Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скрэ́пер, ‑а, м.

Землярыйна-транспартная машына, якая выкарыстоўваецца ў горнай справе і на будаўніцтве. Адзін за адным прыбывала скрэперы, бульдозеры, экскаватары з шыраказубымі сківіцамі. Паслядовіч. Поўзалі бульдозеры, скрэперы, кідалі і высока ўздымалі свае каўшы экскаватары. Карпаў.

[Англ. scraper.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фармалі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

1. Той, хто фармальна, на шкоду справе, адносіцца да чаго‑н. [Шыковіч:] — І гэтыя дакументы вы баяліся паказаць мне? Ва ўсіх інстанцыях узгаднілі? Фармалісты! Шамякін.

2. Паслядоўнік фармалізму (у 1, 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мя́та, ‑ы, ДМ мяце, ж.

Травяністая расліна сямейства губакветных з моцным пахам, якая выкарыстоўваецца ў медыцыне, парфумерыі і кандытарскай справе. У агародчыку перад кожным домам раслі вяргіні, ружы, бэз, мята. Мурашка. Моцна пахла лугавая мята. Самуйлёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)