папалява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак., на каго, каго і без дап.

1. Правесці некаторы час на паляванні; паляваць некаторы час. Пайшоў я неяк у канцы верасня ў лес на рабчыкаў папаляваць. Ігнаценка.

2. Спец. Стаць цяжарнай (пра некаторых жывёл).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пласкагу́бцы, ‑аў; адз. няма.

Абцугі, канцы ў якіх (губы) маюць плоскую ўнутраную паверхню. Тут можна было знайсці побач з пласкагубцамі і пукатай кантрольнай лямпачкай безліч ролікаў усякіх калібраў, скрутак ізаляцыйнай стужкі і іншых рэчаў, неабходных для бягучага рамонту. Стаховіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

манагра́фія, ‑і, ж.

Навуковы твор, які ставіць сваёй мэтай глыбока даследаваць якое‑н. пытанне або тэму. У канцы 1949 г. у выданні «Савецкі пісьменнік» выйшла манаграфія Яўг. Мазалькова «Янка Купала», якая з’явілася значным укладам у беларускае савецкае літаратуразнаўства. Івашын.

[Ад грэч. mónos — адзін і graphō — пішу.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зака́нчвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да закончыцца.

2. чым. Мець сваім канцом, на сваім канцы што‑н. Іліко і Гіго сядзелі на моле, на каменнай сцяне, што ішла далёка ў мора.. і заканчвалася маяком. Самуйлёнак.

3. Зал. да заканчваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скараспе́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Разм. Скараспелы плод, а таксама расліна, якая дае такія плады. Яблыня-скараспелка. □ Хоць лета выдалася сухаватае, але бульба расла добра, і ўжо нешта ў канцы ліпеня была гатова скараспелка. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

частако́ліна, ‑ы, ж.

Адзін кол частаколу. [Міхалка] далей не пайшоў — астаўся стаяць, высунуўшы твар паміж дзвюх рассунутых частаколін. Чорны. На вясковай вуліцы была гэтакая ціш, што каб у гэтым канцы пераламаў частаколіну, дык, пэўна, у тым пачулі б трэск. Калюга.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ашчарэ́піць (БРС, Шат., Янк. Мат., Бір. Дзярж.), абшчарэпіць ’моцна абхапіць за шыю абедзвюма рукамі’, ашчарэпам ’ухапіўшыся абедзвюма рукамі’ (КЭС, лаг.). Ад ашчаперыць (гл.) з метатэзай у канцы слова (рэпіперы).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вы́мач ’вымаклае месца ў пасевах’ (Юрч., Яшк.); ’лажок у канцы ці сярэдзіне поля’ (Яшк.). Ад вы́мак (гл.) з суф. ‑jь. Параўн. рус. вы́мочка ’пустое месца ў полі, дзе вымаклі пасевы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ло-ло, ло‑лам, ло‑лым — прыпеў у песнях на канцы страфы (Федар. 7). Гукапераймальнае. Да ла-ла-ла (гл.). Сюды ж алалым — аб валачобніках (Шпіл., Нас.). Гл. таксама лалоўнікі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Старма́ ‘старчма’ (дзятл., Сл. ПЗБ). Укр. сто́рма ‘тс’. Паводле ЕСУМ (5, 427), звязана з старчма (гл.), але тут, хутчэй, метатэза з *стро́ма (гл. стромы); націск на канцы паводле старчма́, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)