Verbum

брынклі́вы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Надтрэснуты (пра гук, голас). Дзядок бадзёра выйшаў на сцэну і, моцна прыстукваючы кіем аб падлогу, пачаў нешта натужліва крычаць тонкім, брынклівым голасам. Краўчанка.

бясшу́мна, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.

Разм. Вінтоўка са спецыяльным прыстасаваннем, якое знімае гук стрэлу, робіць стрэл бясшумным. Акрамя аўтамата, група атрымала бясшумку. Федасеенка.

л, нескл., н.

1. Трынаццатая літара беларускага алфавіта, якая мае назву «эл». Вялікае Л.

2. Санорны, плаўны, пярэднеязычны зычны гук; можа быць мяккім і цвёрдым: вугаль, вугал.

чмя́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

1. Аднакр. да чмякаць.

2. Ударыць чым‑н., кінуць, утварыўшы глухі гук. Аксана, падышоўшы бліжэй, чмякнула вобземлю два даволі ладныя клункі. Сачанка.

шу́рхаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Утвараць глухі, лёгкі гук; шапацець. Стружкі прыемна шурхаюць і прыемна пахнуць. Бядуля. Ціха шурхалі, вызвоньвалі сіты, сартуючы буйнае калянае збожжа. Савіцкі.

шчы́лінны, ‑ая, ‑ае.

У тэхніцы — які мае шчыліны. Шчылінная антэна.

шчылі́нны, ‑ая, ‑ае.

У мовазнаўстве — гук, які ўтвараецца трэннем паветра ў шчыліне паміж збліжанымі органамі маўлення; фрыкатыўны.

ню́ня, ‑і, м. і ж.

Разм. Плакса, ныцік. [Юзік] крыкнуў поўным ротам, смакуючы кожны гук: — Раз-маз-ня! Нюня!! Бядуля. [Пракоп:] — Не варты ён яе.. Ціхі ж вельмі. Нюня. Баранавых.

ві́згат, ‑у, М ‑гаце, м.

Пранізлівы, рэзкі гук. Дзікі візгат [бомбаў] перакрыў на хвіліну жалезны гул матораў. Навуменка. Пачуўся лязг ключоў, удары кірак і тапароў, візгат піл. М. Ткачоў.

свіст, ‑у, М ‑сце, м.

1. Рэзкі, высокі гук, які ўтвараецца моцным выдыханнем паветра праз сціснутыя губы ці зубы, а таксама пры дапамозе свістка ці іншага прыстасавання. Першым свіснуў самы меншы хлопчык. Ад яго свісту спынілася машына. Няхай. // Такі гук, як выражэнне незадавальнення чым‑н., асуджэнне чаго‑н. Кожнае прозвішча сустракалася то воплескамі, то маўчаннем, а то і свістам з якога-небудзь кутка плошчы. Хадкевіч.

2. Гук такога тэмбру, які ўтвараецца птушкамі, жывёламі. Свіст драздоў. Свіст сусліка. □ Травы, краскі, кожны ліст На бярозе, клёне — Салаўіны ловяць свіст, Скачуць у тым звоне. Бялевіч.

3. Высокі, рэзкі гук, які ўтвараецца парай, паветрам, што вырываецца з сілай праз вузкую адтуліну. Свіст паравоза. □ У кабіну са свістам шуганула паветра. Алешка. // Гукі, якія ўзнікаюць пры хуткім руху хваль паветра ў слаях атмасферы. Такія ўжо вятры... Здаецца, з шумам, свістам Раскладваюць кастры З асыпанага лісту. Астрэйка.

4. Гук, які ўтварае прадмет пры хуткім рассяканні паветра. Свіст куль. □ Вуліцы, па-над якімі, як адвечны праклён, толькі і чулася лаянка людзей, свіст пуг ды натужнае хрыпенне коней — гэтыя вуліцы былі прыўзняты, забрукаваны. М. Ткачоў. Узвыла паветра пад гарачым свістам снарадаў. Лынькоў.

•••

Мастацкі свіст — высвістванне мелодыі.