*Скадаў, скода́ў ‘клінок, мяшочак на сыр’ (ТС). Складанае слова, першая частка якога ідэнтыфікуецца з прасл. *sьkati, *osьkati ‘выціскаць сок, вадкасць’, а другая з *daviti, гл. давіць ‘ціснуць’ (Борысь, Etymologie, 58). Параўн. аскавень, скавічак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абціра́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. абціраць — абцерці і абцірацца — абцерціся.
2. Лячэбна-прафілактычная працэдура, пры якой цела абціраецца тканінай, змочанай у якую‑н. вадкасць, а потым расціраецца да пачырванення скуры. Абціранне пасля зарадкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ускаламу́ціцца, ‑муціцца; зак.
Стаць, зрабіцца каламутным; замуціцца (пра ваду, вадкасць). То дзьме «марапа» — вецер з поўдня, гонячы невысокія пеністыя хвалі, то раптам пачынае лютаваць шалёны «норд» і так расхвалюе мора, што яно ўскаламуціцца аж да дна. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пабо́ўтацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм.
1. Перамяшацца пры ўзбоўтванні (пра вадкасць).
2. Паплюхацца ў вадзе некаторы час. Пабоўтацца ў рэчцы. □ Заатэхнік грукаў кулаком па стале, даказваў, што качкі загінуць, калі яшчэ з тыдзень пабоўтаюцца ў сажалцы. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
працяка́ць, ‑ае; незак.
1. Незак. да працячы.
2. Не затрымліваць ваду або іншую вадкасць. Ужо даўно працякаў дах, прагнілі некаторыя дошкі ў вагоне. Лынькоў. Каваль асцярожна ачысціў зямлю з радыятара і з палёгкай уздыхнуў: радыятар не працякаў. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамы́ць, -мы́ю, -мы́еш, -мы́е; -мы́ты; зак., што.
1. Ачысціць, мыючы, абліваючы, палошчачы.
П. рану.
П. страўнік (спец.). П. мазгі каму-н. (перан.).
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра вадкасць: струменем, напорам прарабіць адтуліну, паглыбленне ў чым-н.
Вада прамыла дамбу.
3. Ачысціць (вадкасць) ад прымесей або, раствараючы і ўзбоўтваючы, аддзяліць лёгкія часцінкі ад цяжкіх (спец.).
П. залаты пясок.
4. Правесці які-н. час, мыючы што-н.
|| незак. прамыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прамыва́нне, -я, н. (да 1—3 знач.) і прамы́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 1 і 3 знач.).
|| прым. прамыва́льны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.; спец.), прамыўны́, -а́я, -о́е (да 1—3 знач.), прамы́вачны, -ая, -ае і прамы́йны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́ліць¹, -лью, -льеш, -лье і -лію, -ліеш, -ліе; вы́лі; -літы; зак., што.
1. з чаго. Выдаліць, прымусіць выцечы адкуль-н. (вадкасць).
В. ваду з вядра.
2. перан. Даць выхад якім-н. пачуццям, выказаць.
В. гнеў на каго-н. В. усё, што было на душы.
3. Зрабіць шляхам ліцця, адліць.
В. звон з медзі.
|| незак. выліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адці́снуць, -ну, -неш, -не; -ні́; -нуты; зак.
1. што. Прыціснуўшы, пашкодзіць; адцзяліць, адрэзаць.
А. пальцы дзвярыма.
2. што. Сцісканнем адцзяліць вадкасць.
А. тварог.
3. каго-што. Адцясняючы, прымусіць адысці, адступіць.
А. натоўп назад.
4. што. Націснуўшы, зрабіць адбітак на чым.-н.
А. след.
5. што. Зрабіць адбітак тэксту, малюнка; адцрукаваць (спец.).
А. карэктуру.
|| незак. адціска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сачы́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., со́чыцца; незак.
1. Цячы, выцякаць па кроплі або тонкім струменем з чаго-н.; выдзяляцца.
Вада сочыцца з цэбра. 3 бярозы сачыўся сок.
2. Пранікаць, пападаць унутр (пра вадкасць).
У боты сочыцца вада.
3. перан. Пранікаць куды-н. праз што-н. (пра святло, гукі і пад.).
Праз шчыліны дзвярэй сачылася святло.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спірт, ‑у, М ‑рце; мн. спірты, ‑оў; м.
1. толькі адз. Гаручая, з высокім працэнтам алкаголю вадкасць, якая атрымліваецца перагонкай некаторых прадуктаў, што змяшчаюць у сабе крухмал і цукар. Бацюня расклаў інструмент, выцер спіртам рукі і пінцэт і агледзеў рану. Мележ. // Адзін з відаў такой вадкасці, які ўжываецца як алкагольны напітак. У часе вячэры любіў [Гендарсан] прапусціць кілішак спірту, заесці смачнай кілбасой, паслухаць грамафон. Чарнышэвіч.
2. Арганічнае злучэнне, вуглевадарод, у якім атам вадароду замешчаны водным астаткам. Метылавы спірт. Этылавы спірт. // Лятучае рэчыва, якое ўжываецца ў медыцыне і тэхніцы. Камфорны спірт. Борны спірт.
•••
Вінны спірт — бясколерная вадкасць, якая атрымліваецца пры браджэнні вугляводаў; этылавы спірт.
Дэнатурацыя спірту гл. дэнатурацыя.
Мурашыны спірт — сумесь вады, мурашынай кіслаты і спірту (выкарыстоўваецца ў медыцыне).
Нашатырны спірт — водны раствор аміяку, празрыстая, бясколерная вадкасць з вострым пахам (выкарыстоўваецца ў медыцыне).
Саліцылавы спірт — спіртавы раствор саліцылавай кіслаты, які выкарыстоўваецца як антысептычны сродак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)