усла́ць, усцялю́, усце́леш, усце́ле; усцялі́; усла́ны; зак., што і чым.
Сцелячы што-н., пакрыць усю паверхню; заняць сабою ўсю паверхню.
У. падлогу дыванамі.
Лісце ўслала дол.
|| незак. усціла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. усціла́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
этало́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Дакладны ўзор устаноўленай адзінкі вымярэння, сама такая дакладная мера.
2. перан. Узор, стандарт для параўнання з чым-н. (кніжн.).
Быць эталонам для каго-н.
|| прым. этало́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аблу́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Абл.
1. Няправільная, памылковая думка, погляд, памылковае ўяўленне аб чым‑н. [Лабановіч] не здолеў канчаткова вызваліцца з палону народніцкіх аблудаў. Карпаў.
2. Той, хто адмоўна ставіцца да чаго‑н., мае памылковую думку аб чым‑н. Ды ну іх!.. Што гэткай аблудзе Да нашых надзей і падзей?! Звонак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пляск, ‑у, м.
Разм.
1. Гук, які атрымліваецца пры ўдары чым‑н. па вадзе або вады аб што‑н. Праз момант пачуўся глухі пляск вады. Колас.
2. Гук, які атрымліваецца пры ўдары далоні аб далонь або далонню па чым‑н. Вечар. Тэатр. Далоняў пляск. Дудар. Марш заканчваецца гучным пляскам далоні па стале. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ску́пасць, ‑і, ж.
Уласцівасць скупога. Не прымаюць гэтыя людзі таго, чым раней думаў [Тварыцкі] ўсё жыццё трымаць, чым думаў ратавацца і ратаваць блізкіх сваіх. Няма хцівасці, няма скупасці, няма ў аднаго да другога нянавісці. Чорны. За стрыманай скупасцю слоў, чорствых, з прымессю іроніі, адчуваецца крык душы — спагадны і гнеўны, чалавечы і грозны. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смярдзе́ць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; незак.
Вылучаць смурод, дрэнна пахнуць. Моцна смярдзеў тлеючы торф. Машара. / у безас. ужыв. Моцна смярдзела сажай, пылам і яшчэ нечым нежылым і брыдкім. Быкаў. Ва ўсім доме смярдзела нечым кіслым і гнілым. Чарнышэвіч. // Быць насычаным чым‑н., прапахнуць чым‑н. Цемнаваты калідор смярдзеў дымам і якімсьці кіслым пахам. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
улупі́ць, улуплю, улупіш, улупіць; зак., чым, па кім-чым, каму.
Разм. Ударыць, агрэць. Рыбак раптам аж скалануўся ад рэальнасць свайго жадання кінуцца туды, выхапіць лейцы і ўлупіць па кані — можа б і вырваўся. Быкаў. [Чумак] пацягнуў носам паветра, чмыхнуў і з такой ярасцю ўлупіў сякерай, што буйныя, малінавага колеру трэскі .. паляцелі за будан. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грані́ць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак., што.
Рабіць грані (у 2 знач.) на чым‑н. шляхам рэзкі, абточвання і шліфоўкі. Граніць алмаз.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дамяня́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.
Часта мяняючы што‑н., дайсці да непрыемных вынікаў. Дамяняўся, што ні з чым астаўся. З нар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дасве́дчанасць, ‑і, ж.
Наяўнасць ведаў, звестак аб кім‑, чым‑н. Валянцін Таўлай быў паэтам высокай культуры і шырокай літаратурнай дасведчанасці. Арочка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)