тэлемехані́чны, ‑ая, ‑ае.

Спец.

1. Які служыць для кіравання вытворчымі працэсамі на адлегласці. Тэлемеханічныя метады. Тэлемеханічная сістэма. Тэлемеханічная апаратура.

2. Які ажыццяўляецца пры дапамозе тэлемеханікі (у 1 знач.). Тэлемеханічны кантроль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

упа́дачны, ‑ая, ‑ае.

Які бывае пры ўпадку ў якой‑н. галіне грамадскага жыцця. Упадачны стан капіталістычнай прамысловасці. // Які характарызуецца адсутнасцю актыўнасці ў чым‑н., веры ў што‑н. Упадачны настрой.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шо́лудзі, ‑яў; адз. няма.

1. Заразнае скурнае захворванне, пры якім на скуры пад валасамі з’яўляюцца гнойныя струпы. // Струпы, сып.

2. Заразнае захворванне раслін, у выніку якога адбываецца пашкоджанне верхніх тканак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

язы́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да языка (у 1 знач.). Язычныя нервы. Язычная мышца. Язычная века.

2. У лінгвістыцы — утвораны пры ўдзеле языка (у 2 знач.). Язычныя гукі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Афіцы́на, ахвіцы́на ’флігель пры панскім доме для служачых асоб’ (Нас. Доп.). Запазычана з польск. oficyna ’флігель пры палацы для дваровай службы’, што ў сваю чаргу з лац. officīna ’майстэрня’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ляхава́ла ’агрэх пры сяўбе’ (ветк., Мат. Гом.). Утворана ад ⁺ляхаваць ’рабіць агрэхі пры ворыве, сяўбе’. Да ляха́1. Аб суфіксе ‑л‑а (< прасл. ‑dlo) гл. Сцяцко (Афікс. наз., 49).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

з-за, прыназ. з Р.

Спалучэнне з прыназоўнікам «з-за» выражае:

Прасторавыя адносіны

1. Ужываецца пры абазначэнні напрамку руху ці дзеяння адкуль‑н., з чаго‑н., з процілеглага боку чаго‑н. Сонца ўзнялося з-за лесу. Выняць рукавіцы з-за пояса. Гукаць з-за дзвярэй. Дом віднеецца з-за агароджы. □ З-за сцэны даносіўся рознагалосы шум. Асіпенка. Марудна з-за кустоў маліны Выходзіць буры малады мядзведзь. Багдановіч.

2. Ужываецца пры абазначэнні руху ад таго прадмета, за якім хто‑н. знаходзіўся. Перакусіўшы, Рыгор вылез з-за стала і выйшаў з хаты. Гартны.

Прычынныя адносіны

3. Ужываецца пры ўказанні на прычыну або падставу дзеяння. Спрачацца з-за дробязей. □ — Табе трэба былі гэтыя ваўкі, — упікнула жонка Лявона, упэўненая, што дзед прастудзіўся толькі з-за аблавы на ваўкоў. Ермаловіч. // Ужываецца пры ўказанні на асобу, якая з’яўляецца прычынай чаго‑н. З-за яго столькі непрыемнасцей. □ — Чытай, чытай! — сказаў малому Багдан. — Не пакідай кніжку з-за мяне. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

закры́тый

1. зачы́нены, мног. пазачыня́ны;

2. закры́ты, мног. пазакрыва́ны; засло́нены;

3. закры́ты;

4. заго́рнуты, зго́рнуты, скла́дзены;

5. закры́ты, мног. пазакрыва́ны, заплю́шчаны, мног. пазаплю́шчваны; см. закры́ть;

при закры́тых дверя́х пры зачы́неных дзвяра́х;

с закры́тыми глаза́ми з заплю́шчанымі вача́мі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Во́лакі, волокы толькі мн. л. ’рэшткі несабранага збожжа пры жніве, якія чапляюцца за ногі жняі’; ’усё, што можа зачапіцца за ногі пры хадзьбе’ (З нар. сл.). Да валачыць, валаку (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ляйца́ць ’прымацоўваць лейцы да аброці пры запраганні’ (Некр., Шат., ТСБМ; дзярж., Нар. сл.), ляйчы́на ’вожка’ (там жа; Сцяц. Словаўтв.), ляйчы́нкі ’маленькія лейцы пры аброці’ (гродз., Сцяц. Словатв.). Да ле́йцы (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)