папакарчава́ць, ‑чую, ‑чуеш, ‑чуе; зак., што і чаго.
Разм. Карчаваць доўга, неаднаразова; выкарчаваць многа чаго‑н. За сваё жыццё .. [Тоня Вазылькевіч] бярвення папаварочваў і карчоў папакарчаваў. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папарва́ць, ‑рву, ‑рвеш, ‑рве; ‑рвём, ‑рвяце; зак., што і чаго.
Разм. Рваць доўга, неаднаразова; вырваць, сарваць многа чаго‑н. Папарваць ільну на полі. Папарваць яблыкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перадгісто́рыя, ‑і, ж.
Перыяд, які папярэднічае гісторыі чаго‑н. Перадгісторыя чалавецтва. // Тое, што папярэднічае ўзнікненню, развіццю чаго‑н. і падрыхтоўвае гэтае развіццё, узнікненне. Перадгісторыя завода.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перахаце́ць, ‑хачу, ‑хочаш, ‑хоча; зак., чаго або з інф.
Перастаць хацець чаго‑н., страціць жаданне рабіць што‑н.; расхацець. Перахацець есці. Перахацець купацца. Перахацець вады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыстаўны́, ‑ая, ‑ое.
Які прыстаўляецца да чаго‑н. або прыстаўлены да чаго‑н. Прыстаўное крэсла. □ Люся ўсё парывалася падняцца ў.. [самалёт] па шырокай прыстаўной лесвіцы. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скол, ‑у, м.
1. Месца, дзе адкалоўся, скалоўся кавалак чаго‑н. Скол на камені.
2. зб. Тое, што сколата, сколатыя кавалкі чаго‑н. Ледзяны скол.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ахадзі́ць ’ударыць кіем, агрэць’ (КСП), ахажываць ’біць’, ’мыць’ (міёр., Крыўко, вусн. паведамл.). Экспрэсіўнае ўтварэнне ад хадзіць (каля чаго-небудзь ці каго-небудзь) ’даглядаць’, параўн. ахаджваць ’апрацоўваць, даглядаць’ (Сцяшк.) і народны выраз-пагрозу: «Кій па табе будзе хадзіць!»
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́бухаць праст. ’выпіць, выліць, з’есці чаго-небудзь многа’ (БРС, Жд., 3). Да бу́хаць ’стукаць, біць, есці з шумам, хутка піць, ліць’; параўн. аналагічныя ўжыванні іншых дзеясловаў са значэннем ’біць, стукаць і інш.’: трахнуць, хлопнуць і г. д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лі́мах ’гультай’ у параўнанні лыжэть (^’ляжыць’) былімах (драг., І. Лучыц-Федарэц.). Відавочна, лімаг, якое з прасл. !!!ёт££ъ ’бэлька’ (гл. лемягі, лемяг). Параўн. польск. пшас- нышск. lemięga ’чалавек, не варты ні да чаго, няўклюда’ (Слаўскі, 4, 149).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Малёнак, малёнък, малёнъчък ’няўмелы, ні да чаго не прыдатны ў рабоце’ (міёр., З нар. сл.), рус. свярдл. малёнка ’малое дзіця, малыш’. Да малы́ (гл.). Утворана пры дапамозе суфікса ‑ёнак (‑онак) для назваў маладых істот. Параўн. таксама маленя́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)