уза́пар, прысл.
Разм. Тое, што і запар. Колькі дзён узапар сеяў ціхі, цёплы дожджык. Даніленка. Тры чырвоныя ракеты — адна за другой узапар — узвіліся ў хмарнае асенняе неба. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чужы́на, ‑ы, ж.
Няродная, чужая зямля, краіна. На чужыне далёкай Неба выслана дымам. Пасадзілі дзяўчыну За драты Асвянціма. Броўка. Птушкам, як і людзям, цяжка жыць на чужыне. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шча́снасць, ‑і, ж.
Уласцівасць шчаснага; шчасце. І зелень, і кветкі, і песні, І неба вясёлая яснасць... Ні цьмы той, ні снегавай плесні, — Дзе глянеш, — адна, братка, шчаснасць! Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гром (род. гро́му) м., в разн. знач. гром;
◊ як з гро́му — как снег на́ голову;
як г. з я́снага не́ба — как гром среди́ я́сного не́ба;
з вялі́кага гро́му малы́ дождж — погов. гора́ родила́ мышь;
паку́ль г. не гры́мне, мужы́к не перахры́сціцца — посл. пока́ гром не гря́нет, мужи́к не перекре́стится
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
проя́сниться сов., разг.
1. праясні́цца, праясне́ць;
не́бо проя́снилось не́ба праясні́лася (праясне́ла);
2. безл. праясні́цца, праясне́ць, вы́ясніцца, распаго́дзіцца;
сего́дня проя́снилось сёння праясні́лася (праясне́ла, вы́яснілася, распаго́дзілася).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ды́мны, ‑ая, ‑ае.
1. Які дыміцца, дыміць, вылучае многа дыму. Дымная галавешка. □ У Камуне школа, Электрычнасць, яслі, Дымныя лучыны Назаўсёды згаслі. Купала. // Напоўнены, зацягнуты дымам. Дымная восець. Дымнае неба. // Які складаецца з дыму. Адзін з самалётаў, цягнучы за сабой доўгі дымны шлейф, раптам крута пайшоў уніз. Лынькоў.
2. перан. Падобны на дым. Яшчэ з вечара неба з паўднёвага боку засценьвалася дымнаю павалокаю лёгкіх воблакаў. Колас.
•••
Дымны порах гл. порах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сасна́, ‑ы; Р мн. сосен і соснаў; ж.
Вечназялёнае дрэва сямейства хваёвых, якое расце пераважна на пясчаных глебах, вызначаецца прамым высокім ствалом і доўгай ігліцай. Крымская сасна. Піцундская сасна. □ Чырвоныя ствалы соснаў высока, высока ўзнесліся ў глыбокую і нерухомую сіняву неба. Лынькоў. Стаіць млосная, з густым пахам соснаў і ягад, цішыня. Мележ. Стромкія ствалы «карабельных» сосен высока ўзнімаліся ў сіняе неба. В. Вольскі.
•••
Заблудзіць у трох соснах гл. заблудзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бязво́блачны, ‑ая, ‑ае.
1. Ясны, без воблакаў. Бязвоблачнае неба. Бязвоблачны дзень.
2. перан. Нічым не засмучаны; светлы, шчаслівы. Бязвоблачнае каханне. □ [Пятру] здавалася, кончыліся ўсе непрыемнасці, надышоў час бязвоблачнага шчасця. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
валюха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Ідучы, перавальвацца з боку на бок. З неба церусіў дождж, і па вуліцы, бы мядзведзі, валюхаліся ў вывернутых кажухах дзядзькі, непаваротлівыя, прыгорбленыя. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мірыя́ды, ‑аў; адз. няма.
Вельмі вялікая, незлічоная колькасць. Вераснёўская ноч была цёмная, толькі бліскучае неба з мірыядамі зорак холадна асвятляла зямлю. Рамановіч. Возера ў мірыядах іскраў злёгку хвалюецца. Пестрак.
[Ад грэч. myrias (myriados) — дзесяць тысяч.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)