жы́лка¹, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.
1. Тое, што і жыла (у 1 знач.).
2. Тонкая ніцепадобная праслойка ў горнай пародзе, дрэве, якая вылучаецца колерам.
Белы мармур з шэрымі жылкамі.
3. Ніцепадобнае патаўшчэнне ў лістах раслін і крылах насякомых.
|| памянш.-ласк. жы́лачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. жы́лачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бараві́к, ‑а, м.
Высокакаштоўны ядомы грыб з светла- ці цёмна-карычневай шапкай і белай тоўстай ножкай; белы грыб.
•••
Заечы баравік — атрутны грыб, падобны па форме на баравік, але зеленаватага колеру.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
улаго́дзіцца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; зак.
Супакоіцца. [Свіст:] — Мора, яно ваб[н]ае, — і муштруе, і не адпускае .. Часам дапячэ за шторм, свет белы праклянеш, а .. улагодзіцца — лепшага і не трэба: прастор, вецер. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Плавэ́чнік ’белы гарлачык, Nymphaea alba L.’ (глыб., Сл. ПЗБ). Да прыметніка, відаць, польск. pławeczny (як stateczny) > plawacz ’плывак’ < прасл. *plavati > плаваць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
белабіле́тнік, ‑а. м.
Разм. Той, хто мае белы білет; вызвалены ад вайсковай службы. Бацька быў белабілетнік, не прыгодны да воінскай павіннасць па стану здароўя, таму яго вызвалілі ад салдацкай службы. Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бяля́к, беляка, м.
1. Заяц, які мяняе зімой колер поўсці на белы. На лёд выскачыў бяляк, прабег з паўсотні крокаў і прысеў, насцярожана стрыгучы доўгімі вушамі. Кірэйчык.
2. Разм. пагард. Белагвардзеец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фа́ра, ‑ы, ж.
Спецыяльны ліхтар з рэфлектарам на аўтамабілі, трактары і пад. для асвятлення шляху. Жаўтавата-белы сноп святла ад фары разразаў лёгкую шэрань ліпеньскай ночы, выхопліваў з яе прысады. Асіпенка.
[Фр. phare.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Белабры́сы ’бландзін’ (БРС, Касп.). Рус. белобры́сый. Відаць, складанае слова: да bělъ ’белы’ і bry (brъve) ’брыво’. Гл. Фасмер, 1, 148; Шанскі, 1, Б, 87.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
калі́сьці, прысл.
Некалі ў мінулым, даўней. Каля ўваходу ў літаратурны музей — двухпавярховы белы дом, у якім Леў Мікалаевіч вучыў калісьці сялянскіх дзяцей. Брыль. Я горы палюбіў, з якімі Калісьці Лермантаў дружыў. Смагаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ля́лечны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да лялькі. // У якім дзейнічаюць лялькі. Лялечны тэатр.
2. перан. Маленькі, менш звычайнага памеру. Наташа спачатку пачула гудок, потым ужо ўбачыла белы лялечны параход. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)