счапі́цца, счаплю́ся, счэ́пішся, счэ́піцца; зак.
1. Злучыцца, зачапіўшыся адзін за аднаго.
Шасцярні счапіліся.
2. перан., з кім і без дап. Пачаць спрачацца, схапіцца ў бойцы (разм.).
Дзеці счапіліся за цацку.
|| незак. счэ́плівацца, -ваюся, -ваешся, -ваецца.
|| наз. счэ́пліванне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уе́сці, уе́м, уясі́, уе́сць; уядзі́м, уясце́, уяду́ць; уе́ў, уе́ла; уе́ш; зак.
1. што і без дап. (пераважна з адмоўем). Пражаваць, з’есці.
Сала такое салёнае, што не ў.
2. перан., каго (што). Укалоць заўвагай, рэплікай (разм.).
|| незак. уяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
халадзі́ць, -ладжу́, -ло́дзіш, -ло́дзіць; незак.
1. што. Рабіць халодным, ахалоджваць, астуджваць.
Раса халодзіць ногі.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), каго-што і без дап. Выклікаць адчуванне холаду.
Вецер дзьмуў у спіну і прыемна халадзіў.
Страх халадзіў кроў у жылах (перан.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра гукі, якія ўтвараюцца работай некаторых механізмаў.
Гадзіннік чыкае.
2. што і без дап. Хутка рэзаць, сячы і пад. (разм.).
|| аднакр. чы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз. чы́канне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шу́ла, -а і шуло́, -а́, мн. шу́лы, шул і шу́лаў, н.
1. Бервяно ці тоўсты брус з высечанымі пазамі, замацаваны ў чым-н. вертыкальна.
Хата на шулах, без вуглоў.
2. Слуп ці брус, на які падвешваецца створка варот.
Навесіць вароты на шулы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
выключэ́нне ср.
1. исключе́ние; отчисле́ние;
2. выключе́ние;
1, 2 см. вы́ключыць;
3. исключе́ние;
за ~ннем — за исключе́нием;
усе́ за ~ннем аднаго́ — все за исключе́нием одного́ (исключа́я одного́);
без ~ння — без исключе́ния;
з’яўля́цца ~ннем — составля́ть исключе́ние;
як в. з агу́льных зако́наў — в исключе́ние из о́бщих зако́нов;
як в. — в ви́де исключе́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бот I м. сапо́г;
скураны́я бо́ты — ко́жаные сапоги́;
тава́р на бо́ты — сапо́жный това́р;
◊ быць пад бо́там — быть под сапого́м;
дурны́, як б. — глуп, как бара́н;
бо́ты ка́шы про́сяць — сапоги́ ка́ши про́сят;
два бо́ты па́ра — погов. два сапога́ па́ра;
шаве́ц без ~таў — погов. сапо́жник без сапо́г
бот II м., мор. бот
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падо́бны (на каго, што, да каго, чаго і без дап.) похо́жий (на каго, что); схо́дный, схо́жий (с кем, чем), подо́бный (кому, чему и без доп.);
~ныя трохвуго́льнікі — мат. подо́бные треуго́льники;
◊ нічо́га ~нага! — ничего́ подо́бного! ничу́ть не быва́ло!
і да таго́ ~нае — (сокращённо і да т.п. —) и тому́ подо́бное (сокращённо и т.п.)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
толк (род. то́лку) м., в разн. знач. толк;
ма́ла то́лку — ма́ло то́лку;
з гэ́тага бу́дзе т. — из э́того бу́дет толк;
◊ з то́лкам — с то́лком;
без то́лку — бе́з толку;
не дабі́цца то́лку — не доби́ться то́лку;
збіць (збі́цца) з то́лку — сбить (сби́ться) с то́лку;
ве́даць т. — (у чым) знать толк (в чём)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
судзі́ць, суджу́, су́дзіш, су́дзіць; су́джаны; незак.
1. аб кім-чым, пра каго-што, па кім-чым і без дап. Рабіць вывад адносна каго-, чаго-н.; меркаваць пра каго-, што-н., думаць, разважаць.
С. аб літаратуры.
С. пра каго-н. па рабоце.
2. каго-што. Разглядаць чыю-н. справу ў судовым парадку, а таксама ў таварыскім судзе.
С. злодзея.
3. каго-што, пра каго-што. Ацэньваць каго-, што-н., ганіць, дакараць у чым-н.
За добрую справу не судзяць.
4. каго-што і без дап. У спартыўных спаборніцтвах: сачыць за выкананнем правіл гульні і вырашаць спрэчныя пытанні.
С. футбольны матч.
5. (таксама зак.), што каму або без дап. Прадвызначаць (-ачыць) (пра што-н. непрадбачанае, што не залежыць ад волі чалавека).
Не судзіў лёс яму больш пажыць і зрабіць.
6. судзі́(це) (звычайна са словамі «сам», «самі»), Ужыв. ў знач.: рашай (це).
Судзі сам, як далей паступіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)