недоуме́нный неўразуме́лы; (изумлённый) здзі́ўлены; (растерянный) збянтэ́жаны, разгу́блены;

недоуме́нный взгляд неўразуме́лы (здзі́ўлены, збянтэ́жаны) по́гляд;

недоуме́нный вопро́с неўразуме́лае (дзі́ўнае, няя́снае) пыта́нне;

недоуме́нное молча́ние збянтэ́жанае маўча́нне.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разрабо́тать сов.

1. распрацава́ць;

разрабо́тать нау́чный вопро́с распрацава́ць навуко́вае пыта́нне;

разрабо́тать чертёж распрацава́ць чарцёж;

2. (гряды, землю) с.-х. разрабі́ць;

3. горн. вы́рабіць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

стержнево́й

1. техн. стрыжнёвы, шпе́невы;

стержнево́й трансформа́тор стрыжнёвы (шпе́невы) трансфарма́тар;

2. перен. (основной, центральный) асно́ўны, цэнтра́льны; стрыжнёвы;

стержнево́й вопро́с асно́ўнае (цэнтра́льнае, стрыжнёвае) пыта́нне.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зразуме́лы, ‑ая, ‑ае; ‑а.

1. Даступны разуменню; просты, ясны. Усё само сабой зразумела. □ У Беларусі байкі І. Крылова, блізкія і зразумелыя простым працоўным людзям, карысталіся вялікай папулярнасцю. Казека. Пытанне Русаковіча было зразумелым для Калесніка. Паслядовіч.

2. Апраўданні, небеспадстаўны. Пасля доўгага роздуму і зразумелых ваганняў я асмеліўся зірнуць у пісьмо. Васілёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папыта́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Звярнуцца да каго‑н. з пытаннем, каб даведацца пра што‑н.; задаць пытанне. — Хазарычы адсюль далёка? — дастаўшы з планшэткі і разгарнуўшы на стале палявую карту, папытаў камендант. Сабаленка. Раптам Пятрок падумаў: «А от вазьму ды папытаю, што .. [Сальвэсь] тут робіць. Папытаю і паеду зараз жа». Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тугаду́м, ‑а, м.

Разм. Той, хто не можа хутка думаць, разумець. Выхваляўся тугадум: Маю сорак тэм-задум!.. Але вось бяда і гора. Што няма дагэтуль твораў. Шушкевіч. Вырашыў [Шыковіч] пагутарыць з Тужыкавым. Праўда, ён — тугадум, як той анекдатычны фін, — на пытанне, якое задалі раніцой, адкажа ўвечары, але затое аб’ектыўны і разумны. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дурны́, -а́я, -о́е.

1. 3 абмежаванымі разумовымі здольнасцямі; бесталковы.

За дурной галавой нагам неспакой (з нар.).

2. Які не выяўляе розуму, пазбаўлены разумнай разважлівасці.

Задаць дурное пытанне.

Дурныя паводзіны.

3. у знач. наз. дурны́, -о́га, м., дурна́я, -о́й, ж., мн. -ы́я, -ы́х. Тое, што і дурань (у 1 знач.).

Дурному закон не пісан (прыказка).

◊

Дурны як бот; дурны як пень (разм., груб.) — пра разумова адсталага чалавека.

Няма дурных! — выказванне нязгоды з кім-н., адмаўленне выконваць што-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

недаліка́тны, ‑ая, ‑ае.

1. Няветлівы ў абыходжанні з людзьмі; грубы. — Ты не злуй, ён п’яны і, праўда, крыху недалікатны. Чорны. [Міхась] распачаў перагаворы з недалікатным гаспадаром двара. Якімовіч. // Няскромны, нетактоўны. Недалікатнае пытанне. Недалікатная парада.

2. Пазбаўлены мяккасці, рэзкі; неасцярожны. Недалікатны дотык. Недалікатныя рухі.

3. Які мае грубую афарбоўку, пах і пад. Недалікатныя духі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

э́кскурс, ‑у, м.

Адхіленне, адступленне ад галоўнай тэмы з мэтай падрабязней высветліць пабочнае пытанне. К. Чорны часта выкарыстоўвае маналогі-споведзі герояў, якія з’яўляюцца своеасаблівымі экскурсамі ў іх біяграфіі. Дзюбайла. Экскурс у гісторыю — гэта зноў жа своеасаблівая падрыхтоўка ў зборніку «Вянок» да так знамянальных у ім слоў «Краю мой родны! Як выкляты богам...». Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

харчо́вы

1. пищево́й, съестно́й;

~выя праду́кты — пищевы́е (съестны́е) проду́кты;

2. (о промышленности) пищево́й;

3. (относящийся к продовольствию) продово́льственный;

~вае пыта́нне — продово́льственный вопро́с;

○ Харчо́вая прагра́ма — Продово́льственная програ́мма

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)