звя́зваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
1. Незак. да звязаць (у 1–8 і 10 знач.).
2. без дап. Мець вяжучыя ўласцівасці. Вапна звязвае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самаўзнаўля́цца, ‑яецца; незак.
Мець уласцівасць узнаўляцца, стварацца нанава. Як мінерал, вада мае адну цудоўную якасць, якая вылучае яе сярод іншых, — здольнасць самаачышчацца і самаўзнаўляцца. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дачыне́нне ср. (связь, участие) отноше́ние, каса́тельство, прича́стность ж.;
◊ мець дачыне́нне — а) име́ть отноше́ние, каса́тельство; б) относи́ться к де́лу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пра́гнуць, пря́гнуць ’жадаць; мець моцнае жаданне; мець страсць’ (Нас., Касп., Сл. ПЗБ), прагці́ ’жадаць’ (Сцяшк. Сл.), прагчы́ся ’злоўжываць пітвом, ежай; пэнкаць ад абжорства, п’янства’ (Др.-Падб.), ’ганяцца’ (Яруш.), ’імкнуцца’ (Касп.). Запазычанне з польск. pragnąć ’жадаць, мець моцнае жаданне’ (Кюнэ, Poln., 89; Сл. ПЗБ, 4, 71). Слова таго ж кораня, што і пра́жыць (гл.). Паводле Шустар–Шэўца (2, 15, 1148), прасл. *pragnǫti ’адчуваць смагу, смягнуць, высыхаць’, прадстаўлена пераважна ў заходнеславянскіх мовах.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ве́даць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. пра каго-што, аб кім-чым і без дап. Мець звесткі пра каго-, што-н.
В. жыццё вёскі.
2. каго-што. Валодаць пэўнымі ведамі, мець пра каго-, што-н. паняцце, уяўленне.
В. урок.
В. сваю справу.
В. англійскую мову.
3. каго (што). Быць знаёмым з кім-н.
Я гэтага чалавека не ведаю.
4. што. Адчуваць, перажываць.
Не в. спакою.
5. што. Захоўваць, лічыцца з чым-н.
В. меру (трымаць сябе ў пэўных рамках). В. сваё месца (весці сябе адпаведна свайму становішчу).
6. чым. Кіраваць, распараджацца.
В. трэстам.
В. перапіскай.
◊
Хто яго ведае (разм.) — невядома, ніхто не ведае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
любі́ць, люблю́, лю́біш, лю́біць; незак.
1. каго-што. Адчуваць любоў (у 1 знач.) да каго-, чаго-н.
Л. радзіму.
Л. родную мову.
Л. маці.
Дзе не любяць — не гасці, а дзе любяць — не часці (прыказка).
2. што і з інф. Мець цягу, быць схільным да чаго-н.
Л. музыку.
Л. добры харч.
Каса любіць брусок і сала кусок (прыказка). Л. збіраць грыбы.
3. з дадан. Быць задаволеным чым-н., адчуваць задавальненне ад чаго-н.
Бацька не любіць, калі яму пярэчаць.
4. што. Мець патрэбу ў якіх-н. умовах для існавання, росту і пад.
Елка любіць цень.
Расліны любяць святло.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́зці¹, вязу́, вязе́ш, вязе́; вязём, везяце́, вязу́ць; вёз, ве́зла; вязі́; незак., каго-што.
1. Перамяшчаць каго-, што-н. пры дапамозе якіх-н. сродкаў руху.
В. пясок на тачцы.
2. Адпраўляючыся ў паездку, мець пры сабе, з сабой.
В. дзяцей у вёску.
В. многа навін.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ста́так, -тка, мн. -ткі, -ткаў, м.
1. Жывёлы, часцей аднаго віду, якія пасуцца або ўтрымліваюцца разам, гуртам.
С. кароў.
2. адз. Пагалоўе сельскагаспадарчай жывёлы.
◊
Маеш статак, мусіш мець і ўпадак (прыказка; разм.) — у гаспадарцы не бывае без урону.
|| прым. ста́ткавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вывіва́цца, ‑аецца; незак.
Рухацца па звілістай лініі. Бурыя, пад колер зямлі, берагавыя ластаўкі.. спрытна выбіваліся над вадой. Пальчэўскі. // Мець звілісты напрамак. Срэбнаю істужкаю вывіваўся Нёман. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мажлі́васць, ‑і, ж.
Разм. Тое, што і магчымасць. Яшчэ будучы хлапчуком, .. [Азаркевіч] пасвіў авечкі ў сваёй вёсцы.., каб зарабіць кавалак хлеба і мець мажлівасць зімою вучыцца. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)