складанаскаро́чаны, ‑ая, ‑ае.

У граматыцы — утвораны са скарочаных частак двух або некалькіх слоў, якія ўваходзяць у склад якіх‑н. назваў, напрыклад: калгас, рабкор і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ця́жба, ‑ы, ж.

Уст. Спрэчка двух бакоў перад судом; грамадзянская судовая справа. [Сяляне:] — У справе ж нашых цяжбаў з вамі [пан Скірмунт].. суд стаў на вашу старану. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ша́шкі, -шак.

Гульня белымі і чорнымі кружкамі (шашкамі ў 4 знач.) на дошцы ў 64 (рускія шашкі) або ў 100 клетак (міжнародныя шашкі), якая заключаецца ў тым, што кожны з двух партнёраў імкнецца знішчыць шашкі саперніка або пазбавіць яго магчымасці рабіць хады.

Гуляць у ш.

|| прым. ша́шачны, -ая, -ае.

Ш. столік.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́цечы, ‑цеча; ‑цекуць; пр. выцек, ‑пекла; зак.

Выліцца праз якую‑н. адтуліну. [Шафёр:] — Зірніце, аж у двух месцах радыятар прабіты. Вада ўся выцекла, і матор перагрэўся. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

двухгало́сны, ‑ая, ‑ае.

1. Які спяваецца на два галасы. Двухгалоснае спяванне. Двухгалосная песня.

2. Які з’яўляецца спалучэннем двух галосных гукаў у аднаскладовым вымаўленні; дыфтангічны. Двухгалосны гук.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

поліметры́я, ‑і, ж.

1. У вершах — спалучэнне ў адным паэтычным творы частак, напісаных рознымі памерамі.

2. У музыцы — адначасовае спалучэнне двух і больш розных тактавых памераў.

[Ад грэч. poly — многа і metron — мера, памер.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сілагі́зм, ‑а. м.

Розумазаключанне, у якім з двух дадзеных суджэнняў (пасылак) атрымліваецца трэцяе (вывад). Не прадмет спрэчкі захапляе Гапановіча, а магчымасць адточваць свае сілагізмы. М. Стральцоў.

[Грэч. syllogismos.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

успу́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго.

Спужаўшы, узагнаць. Па дарозе, у густым верасе на пагорку, мы ўспудзілі двух цецерукоў, якія купаліся ў пяску на сонцы. Ляўданскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каля́ предлог с род.

1. (рядом — с определённой стороны) во́зле, у, при (ком, чём), на (ком, чём);

дрэ́ва расце́ к. пло́та — де́рево растёт во́зле (у) забо́ра;

ха́та стаі́ць к. ракі́ — дом стои́т во́зле (у) реки́ (на реке́);

2. (рядом — с нескольких сторон или с неизвестной стороны) о́коло;

к. дрэ́ва лята́лі вераб’і́ — о́коло де́рева лета́ли воробьи́;

стань к. варо́т — стань о́коло воро́т;

3. (приблизительно) о́коло;

да вёскі к. двух кіламе́траў — до дере́вни о́коло двух киломе́тров;

яму́ к. двух год — ему́ о́коло двух лет;

к. по́ўначы — о́коло полу́ночи

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ардына́та, ‑ы, ДМ ‑наце; Р мн. ‑аў; ж.

У геаметрыі — назва аднаго з двух (трох) лікаў, якая вызначае становішча пункта на плоскасці адносна прамавугольнай сістэмы каардынатаў.

[Ад лац. ordinatus — упарадкаваны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)