бо́язь, ‑і, ж.
Адчуванне страху, небяспекі. З незразумелай бояззю, сцішаная і засмучаная, ішла.. [Поля] за Сашай у двор. Шамякін. Я перамог у сабе боязь і ва ўмоўлены час накіраваўся да генерала. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наабло́мваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Абламаць вялікую колькасць чаго‑н. Наабломваць галін. □ Успамінаю, як маці мяне .. пасылала на суседскі двор — папрасіць ды наабломваць з іхняга дуба лісту ў агуркі. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падво́рак, ‑рка, м.
Разм. Двор каля хаты, дома. Дарожка жоўценькая пралягла Цераз падворак — з вуліцы да ганку. Гілевіч. Падыходзячы ўжо да высокай брамы падворка, хлапец ўчуў незнаёмую гамонку ў двары. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазалята́ць, ‑ае; зак.
1. Заляцець, апынуцца дзе‑н. — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае. Птушкі пазаляталі далёка.
2. Уляцець куды‑н. — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае. Галубы пазаляталі ў двор.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парассо́ўвацца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Рассунуцца — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. Двор быў адгароджаны старым частаколам. Яловыя частаколіны парассоўваліся ў бакі, і дзіркі паміж імі пазабіваны дошкамі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́дбегам, прысл.
Вельмі хутка, падбягаючы (рухацца, перамяшчацца). Жарнавік хадзіў подбегам, вечна спяшаўся — ці то на .. вытворчы аб’ект, ці на станцыю. Пестрак. Сёмка ківае галавой і подбегам накіроўваецца ў свой двор. Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раўчаві́на, ‑ы, ж.
Абл. Роў, равок. Мінуўшы панскі двор са старасвецкім паркам, з будынінамі, пачарнелымі ўжо ад часу, дарога апошні раз спусцілася з горкі ў шырокую раўчавіну, заросшую дробным алешнікам. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Маёнтак, маёнтык, мае́нток, маёнток ’зямельныя ўладанні памешчыка’, ’панскі двор, сядзіба’ (ТСБМ, Шушк., Лекс. і грам., Нас., Шат., Касп., Бяльк., ТС), яшчэ ст.-бел. маетокъ ’тс’ (1648 г.). Аднак пазней была ўспрынята польская форма majątek (Булыка, Запазыч., 195; Пальцаў, Лекс. і грам., 38).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ха́та, -ы, ДМ ха́це, мн. -ы, хат, ж.
1. Жылая сялянская пабудова, зрубленая з бярвення.
2. Унутраная частка такой пабудовы.
Х. была чыста прыбрана.
За чысцінёй у хаце сочаць, але ад парога хаты не мятуць (з нар.).
3. Асобны сялянскі двор, гаспадарка; асобная сям’я.
Пасёлак у дваццаць хат.
|| памянш. ха́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж. (да 1 і 2 знач.).
|| прым. ха́тні, -яя, -яе (да 1 і 2 знач.).
Хатнія дзверы.
Хатнія рэчы.
Хатняя работа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
варо́тцы, ‑аў; адз. няма.
1. Памянш. да вароты; невялікія вароты.
2. Уваход у двор пры варотах або пры браме; брамка, веснічкі. Тут пачуўся званок, бразнулі варотцы і з’явіўся збянтэжаны Уладзімір Кавальскі. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)