выдели́тельный

1. физиол. выдзяля́льны;

2. лингв. вылуча́льны;

выдели́тельная интона́ция вылуча́льная інтана́цыя.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

запыта́льны, ‑ая, ‑ае.

Які выражае запытанне (у 1 знач.). Запытальны позірк. Запытальная інтанацыя. □ У куточках вачэй, звужаных усмешкаю, стаілася маўклівая запытальная насцярожанасць. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

клі́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які выражае заклік, загад і розныя пачуцці. Клічны сказ. Клічная інтанацыя.

2. Які выражае зварот да асобы, прадмета (пра форму, склон назоўніка). Клічны склон.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

размо́ва, -ы, мн. -ы, -мо́ў, ж.

1. Слоўны абмен з кім-н. звесткамі, думкамі; гутарка.

Завесці размову з сябрам.

Р. па тэлефоне.

2. мн. Чуткі, абгаворы, плёткі.

Пра хлопца хадзіла многа размоў па вёсцы.

3. Мова, гаворка, вымаўленне (разм.).

Па размове лёгка вызначыць, адкуль чалавек родам.

|| прым. размо́ўны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Размоўная інтанацыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

купле́тны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да куплета (у 1 знач.). Дакладны рытм прыпеўкі, папулярная куплетная форма, даходлівая меладычная інтанацыя, жвавасць .. вызначылі выдатнае месца прыпеўкі ў музычнай практыцы рускага, украінскага і беларускага народаў. «Беларусь».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перако́нанасць, ‑і, ж.

Цвёрдая ўпэўненасць у чым‑н.; перакананасць. [Старшыня:] — Адно толькі трэба: жывое жаданне, цвёрдая пераконанасць у перавазе калектыўнай формы гаспадаркі над старой, распыленай, дробнай. Колас. [Антона] здзівілі не словы, а іх інтанацыя, пераконанасць Клаўдзі. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

размо́ўны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да размовы (у 1 знач.), уласцівы ёй. Размоўная інтанацыя вершаў Маякоўскага. Размоўны стыль. □ Кідаецца ў вочы рытмічнае багацце паэмы [«Ясныя водбліскі» А. Бялевіча]. Рытм тут — то просты, размоўны, які нагадвае гаворку, то мілагучны і пявучы. «ЛіМ».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

но́та¹, -ы, мн. -ы, нот, ж.

1. Умоўны графічны знак для запісу гукаў музыкі, а таксама гэты гук.

Высокая н.

Гучная н.

2. толькі мн. Тэкст музычнага твора ў нотным запісе.

Іграць па нотах.

3. перан. Тон, інтанацыя мовы, якія выражаюць якое-н. пачуццё.

Н. незадаволенасці ў голасе.

Як па нотах — без цяжкасцей, вельмі лёгка.

|| памянш. но́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж. (да 1 і 3 знач.).

|| прым. но́тны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

трагі́зм, ‑у, м.

1. Трагічны элемент, трагічны пачатак у драматычным або музычным творы і яго выкананні. Трагізм вобраза.

2. Трагічны, змрочны бок чаго‑н.; безвыходнасць. [Багушэвіч] не проста малюе карціны сялянскага жыцця, а выбірае якраз тыя, дзе можна найлепей выявіць трагізм існавання сялянскага класа. Навуменка. // Трагічнае выражэнне, інтанацыя. У голасе ў яго поўна пакорнага трагізму і разам з тым задавалення. Зарэцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

но́та 1, ‑ы, ДМ ноце, ж.

1. Умоўны графічны знак для запісу гукаў музыкі.

2. Асобны гук пэўнай вышыні ў музыцы і спевах. Высокія ноты ў песнях. □ На сярэдзіне сяла моцна за[й]граў гармонік; ноты яго былі то вельмі гучнымі, то зусім зніжаліся і разносіліся — ціха ды роўна. Каваль.

3. толькі мн. (но́ты, нот). Тэкст музычнага твора ў нотным запісе; сшытак, кніга або старонка з запісам музычнага твора. Адзін з.. [аркестрантаў] — той, што выконваў абавязкі бібліятэкара, — застаўся збіраць папкі з нотамі. Мехаў.

4. перан. Тон, інтанацыя мовы, якія выражаюць якое‑н. пачуццё. — Глядзіце, што за дуб! І бура не зваліць! — і нота задавалення пачулася ў голасе Баруты-бацькі. Колас. На якіх нотах адбылася паміж.. [механізатарам і Міколам] размова, Мікола не расказваў нікому. Б. Стральцоў.

•••

Як да нотах — без цяжкасцей, вельмі лёгка.

[Ад лац. nota — знак, заўвага.]

но́та 2, ‑ы, ДМ ноце, ж.

Афіцыяльны дыпламатычны зварот урада адной дзяржавы да другой. Абмен нотамі. Нота пратэсту.

•••

Вербальная нота — дыпламатычнае пісьмовае паведамленне, не змацаванае подпісам, якое мае значэнне вуснай заявы.

[Ад лац. nota — знак, заўвага.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)