храмасо́ма, ‑ы, ж.

Спец. Пастаянная састаўная частка клетачнага ядра жывёльных і раслінных арганізмаў, носьбіт спадчыннага рэчыва.

[Ад грэч. chrōma — колер, фарба і sōma — цела.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нейтро́н, ‑а, м.

Спец. Нестабільная электрычна нейтральная элементарная часцінка, якая разам з пратонам уваходзіць у склад атамнага ядра.

[Ад лац. neuter — ні той, ні другі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кле́тка², -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

Элементарная адзінка будовы жывога арганізма, якая складаецца з ядра, пратаплазмы і абалонкі.

Нервовая к.

|| памянш. кле́тачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

|| прым. кле́тачны, -ая, -ае.

Клетачнае ядро.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фазатро́н, ‑а, м.

Адзін з відаў устаповак для паскарэння руху зараджаных часціц (ужываюцца для даследаванняў у галіне фізікі атамнага ядра).

[Ад грэч. phasis — з’яўленне і слова (элек)трон.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

толка́ние (действие)

1. шту́рханне, -ння ср.; пха́нне, -ння ср.;

2. спорт. шту́рханне, -ння ср.;

толка́ние ядра́ шту́рханне ядра́;

3. перен. заахво́чванне, -ння ср., навядзе́нне, -ння ср., падбіва́нне, -ння ср.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

фі́зіка, -і, ДМ -зіцы, ж.

1. Навука аб уласцівасцях і будове матэрыі, аб формах яе руху і зменах.

Тэарэтычная ф.

2. Будова і ўласцівасці, формы руху і змянення якой-н. матэрыі.

Ф. цвёрдага цела.

Ф. плазмы.

Ф. ядра.

|| прым. фізі́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

а́там, ‑а, м.

Найдрабнейшая часцінка хімічнага элемента, якая захоўвае яго ўласцівасці і складаецца з ядра і электронаў. Атам кіслароду. Мечаны атам. Расшчапленне атама.

[Ад грэч. atomos — непадзельны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каме́та, ‑ы, ДМ ‑меце, ж.

Нябеснае цела, якое мае выгляд абкружанага туманнай абалонкай яркага светлага ядра з вузкай паласой святла ў форме хваста.

[Ад грэч. komētēs (astēr) — літаральна «хвастатая (зорка)».]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

а́там, -а, мн. -ы, -аў, м.

Найдрабнейшая часцінка хімічнага элемента, якая захоўвае яго ўласцівасці і складаецца з ядра і электронаў.

А. кіслароду.

Расшчапленне атама.

|| прым. а́тамны, -ая, -ае і атама́рны, -ая, -ае.

Атамная вага.

Атамная энергія.

Атамная бомба.

Атамная электрастанцыя.

Атамнае ядро.

Атамарны кісларод.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

я́дзерны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да ядра (у 1, 2, 5 і 6 знач.). Ядзернае рэчыва. Ядзерная абалонка. Ядзерная частка клеткі. // Які змяшчае ў сабе ізатопы радыеактыўнага рэчыва. Ядзернае паліва.

2. Які мае адносіны да працэсаў, што адбываюцца ў атамным ядры, звязаны з гэтымі працэсамі. Ядзерная рэакцыя. Ядзерны распад. Ядзернае выпрамяненне.

3. Заснаваны на выкарыстанні энергіі атамнага ядра. Ядзерная зброя. Ядзерная электрастанцыя. // Звязаны з выкарыстаннем энергіі атамнага ядра, атамнай зброі. Ядзерныя выпрабаванні. Ядзерная палітыка.

4. Які валодае тэхналогіяй выпрацоўкі і выкарыстання энергіі атамнага ядра. [Дэлегат] прапанаваў: давайце запішам, што ядзерныя дзяржавы абавязваюцца не прымяняць ядзернай зброі супроць другіх дзяржаў. Кавалёў.

•••

Ядзерная тэхніка гл. тэхніка.

Ядзерная фізіка гл. фізіка.

Ядзерная хімія гл. хімія.

Ядзерная электроніка гл. электроніка.

Ядзерная энергетыка гл. энергетыка.

Ядзерная энергія гл. энергія.

Ядзерны рэактар гл. рэактар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)