эканамізава́ць
‘эканоміць што-небудзь і без прамога дапаўнення (на чым-небудзь)’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
эканамізу́ю |
эканамізу́ем |
| 2-я ас. |
эканамізу́еш |
эканамізу́еце |
| 3-я ас. |
эканамізу́е |
эканамізу́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
эканамізава́ў |
эканамізава́лі |
| ж. |
эканамізава́ла |
| н. |
эканамізава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
эканамізу́й |
эканамізу́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
эканамізу́ючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
эканамізава́ць
‘эканоміць што-небудзь і без прамога дапаўнення (на чым-небудзь)’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
эканамізу́ю |
эканамізу́ем |
| 2-я ас. |
эканамізу́еш |
эканамізу́еце |
| 3-я ас. |
эканамізу́е |
эканамізу́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
эканамізава́ў |
эканамізава́лі |
| ж. |
эканамізава́ла |
| н. |
эканамізава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
эканамізу́й |
эканамізу́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
эканамізава́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Квітава́цца ’жывіцца, карміцца, эканоміць, быць ашчадным, вяртаць доўг, разлічвацца’ (Сл. паўн.-зах., Весці, 1969, 4, 132). Гл. квіт.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
беражлі́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які ўмее эканоміць, берагчы што‑н. Сёй-той лічыць цётку Марыну скнарай. А яна проста беражлівая. Лось.
2. Клапатлівы, асцярожны, уважлівы. Мяккімі і беражлівымі рукамі хірург накладвае Надзі швы. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ашчаджа́ць ’эканоміць, адкладаць у запас’ (КЭС, лаг.), ашчадны ’беражлівы’ (БРС, Гарэц.), ашчэдны (Касп., КЭС, лаг.), укр. ощажати, ощадний, польск. oszczędzać, oszczędny, oszczędač, чэш. дыял. oščadať se ’скупіцца’. Да прасл. ščediti, параўн. шчадзіць ’берагчы’, шчадны ’беражлівы, эканомны’; цэнтральнаславянскі арэал сведчыць, магчыма, пра інавацыю з цэнтрам хутчэй за ўсё на польскай тэрыторыі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ашчаджаць, берагчы, зберагаць, адкладаць, збіраць, шанаваць, эканоміць
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Каланда́ ’невялікая колькасць чаго-небудзь’ (Мат. Маг.). Няясна, няма ўпэўненасці ў дакладнасці дэфініцыі, параўн.: «Ні падзелюць ужо калынду тую, сьмех ажно бярець» (с. 41). Відаць, слова непасрэдна суадносіцца з рус. ярасл. каланда ’багацце’, бран. каландить ’эканоміць’. Мяркуючы па рус. ярасл. каланду набить ’разбагацець’, прыведзеныя вышэй значэнні з’яўляюцца другаснымі, а першаснай была семема ’кашалёк, каліта’. На той жа рус. тэрыторыі зафіксавана калама ’кашалёк з грашыма, каліта’; на жаль, яно таксама няяснае. У разглядаемым слове ‑н‑, відаць, другаснае; пры такім дапушчэнні, магчыма, з тат. kalta ’кашалёк’. Не выключана (і прыклад з бран. тэрыторыі гэта як быццам пацвярджае), што слова распаўсюджвалася з бел. гаворак (вядома, што ў Яраслаўскай вобласці ёсць перасяленцы з Магілёўшчыны), аднак унікальнасць бел. слова не дазваляе сцвярджаць гэтага з упэўненасцю.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)