І́нчыма ’стары шынель і наогул усякая старая адзежа’ (Шпіл.). Відаць, форма р. скл. назоўніка айчым (гл.), часткова перааформленая фанетычна ў пачатку слова. Першапачатковае значэнне ’адзежа, якая належыць айчыму’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нашыўны́, ‑ая, ‑ое.
Які нашываецца на што‑н. Калі .. [вайсковец] зняў шынель, дык Анатоль заўважыў на рукавах сляды ад нашыўных зорак. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
задубе́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які стаў цвёрдым, нягнуткім, каляным. [Жанчына] лёгка сцягнула задубелы ад марозу шынель і ватоўку. Мележ. // Закарчанелы ад холаду. Задубелыя ногі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нараспа́шку, прысл.
Тое, што і наросхрыст. Бачыць .. [Маша]: чалавек ідзе па полі. Шынель яго расперазаны, нараспашку. Мележ. Нячутна падышла жанчына ў лінялай жакетцы нараспашку. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кінжа́л, ‑а, м.
Колючая зброя ў выглядзе клінка, вострага з двух бакоў і звужанага па канцы. Лязо кінжала. □ Нечая рука з размаху прабіла кінжалам шынель на грудзях. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пападу́маць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Думаць доўга, неаднаразова. Распрануўшыся, [Міхаленя] кінуў шынель на спінку ложка, азірнуўся. — Так і ляжаў адзін у палаце? — Але... Страшэнны сум. Затое пападумаў. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распаце́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які распацеў, спацелы. [Музыканты] выходзілі за кулісы, і распацелыя ад танцаў хлопцы падносілі ім па шклянцы гарэлкі. Прокша. [Старшыня] накінуў на распацелую спіну скарэлы ад гразі шынель. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нача́льніцкі
1. нача́льствующий;
н. склад а́рміі — нача́льствующий соста́в а́рмии;
2. нача́льственный, нача́льнический;
н. го́лас — нача́льственный го́лос;
3. нача́льнический;
н. шыне́ль — нача́льническая шине́ль
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падгало́ўе, ‑я, н.
Месца на ложку, куды кладуцца галавою. Гаспадыня выхапіла з падгалоўя ватоўку і падала мне. Сабаленка. // Узвышэнне, якое робяць для таго, каб пакласці галаву. [Сержант] акуратна палажыў чалавека на пасланы шынель, зрабіў падгалоўе. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скарэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Які скарэў, стаў сухім; зацвярдзелы. [Старшына] накінуў на распацелую спіну скарэлы ад гразі шынель. Быкаў. Шурпатая добрай матулі рука, лагодная, быццам у спёку рака, абмыла на ранах скарэлую кроў, укрыла старанна гаротных сыноў. Вялюгін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)