ададра́ць, аддзяру́, аддзяро́ш, аддзяро́; аддзяро́м, аддзераце́, аддзяру́ць; аддзяры́; ададра́ны; зак., што.
Аддзяліць што-н. раней прымацаванае; адарваць.
А. дошку.
А. шпалеры са сцяны.
|| незак. аддзіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шпале́ра, ‑ы, ж.
1. Уст. Насценны бязворсавы дыван ці абівачная тканіна, якія маюць сюжэтны ці пейзажны малюнак, выкананы ўручную.
2. толькі мн. (шпале́ры, ‑аў). Рулонная, звычайна ўзорыстая, папера для абклейкі сцен, столі. Сцены былі, відаць, абтынкаваны, гладкія і абклеены шпалерамі блакітнага колеру. Ермаловіч.
3. звычайна мн. (шпале́ры, ‑аў). Спецыяльная рашотка або нацягнуты на жэрдкі дрот, па якіх падымаецца ўверх расліна ці да якіх падвязваюцца галіны дрэў, каб надаць ім пэўную форму. Ставіць вінаграднікі па шпалеры.
4. толькі мн. (шпале́ры, ‑аў). Рады, шарэнгі салдат, якія стаяць па абодва бакі руху каго‑, чаго‑н. Кола паліцэйскіх і шпалеры жандараў расступіліся і, прапусціўшы да шыбеніцы машыны, зноў самкнуліся. Машара. // Роўныя рады дрэў ці хмызняку, пасаджаныя па абодва бакі дарогі, сцежкі. Тут [у парку] былі пракладзены геаметрычна правільныя, радыусамі да цэнтральнай круглай пляцоўкі прамыя алеі, акружаныя стрыжанымі шпалерамі. Гавеман.
[Ад ням. Spalier, з іт. spalliera.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мо́ющийся
1. прич. які́ (што) мы́ецца;
2. прил. мы́йны, які́ (што) мы́ецца;
мо́ющиеся обо́и мы́йныя шпале́ры (або́і), шпале́ры (або́і), які́я (што) мы́юць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адлупі́цца, ‑лупіцца; зак.
Аддзяліцца, адарвацца (пра што‑н. прымацаванае, прыклеенае). Шпалеры ў кутку адлупіліся. Падклейка ў чаравіках адлупілася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паадліпа́ць, ‑ае; зак.
Разм. Адліпнуць, адстаць у многіх месцах, поўнасцю — пра ўсё, многае. Паадліпалі краі пластыра. Паадліпалі шпалеры.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
муа́равы текст. муа́ровый;
~вае пла́цце — муа́ровое пла́тье;
~выя шпале́ры — муа́ровые обо́и
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перакле́іць, -е́ю, -е́іш, -е́іць; -е́ены; зак., што.
1. Наклеіць, паклеіць нанава, у іншым месцы.
П. шпалеры.
2. Склеіць усё, многае.
|| незак. перакле́йваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. перакле́йванне, -я, н. і перакле́йка, -і, ДМ -кле́йцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́цвісці, ‑цвіце; зак.
Страціць першапачатковы колер; зліняць. Выцвілі шпалеры на сценах. □ Валасы ў дзяўчыны выцвілі, твар загарэў, аж чорны стаў, а нос аблупіўся. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замо́жнасць, ‑і, ж.
Добрая матэрыяльная забяспечанасць; дастатак, багацце. Кінулася ў вочы.. заможнасць: у хаце новыя шпалеры, гардзіны на вокнах, дарожкі на падлозе, піяніна. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.
1. гл. качаць.
2. Качаючы, надаць круглую форму чаму-н.
С. з хлеба галушку.
С. у трубку шпалеры.
3. Качаючыся, прыціснуць да зямлі, змяць (разм.).
С. пасевы жыта.
|| незак. ска́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)