заша́рхаць

‘пачаць шархаць - шаркаць, чыркаць’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. заша́рхаю заша́рхаем
2-я ас. заша́рхаеш заша́рхаеце
3-я ас. заша́рхае заша́рхаюць
Прошлы час
м. заша́рхаў заша́рхалі
ж. заша́рхала
н. заша́рхала
Загадны лад
2-я ас. заша́рхай заша́рхайце
Дзеепрыслоўе
прош. час заша́рхаўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зашо́рхаць

‘пачаць шорхаць - шоргаць, шаркаць’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. зашо́рхаю зашо́рхаем
2-я ас. зашо́рхаеш зашо́рхаеце
3-я ас. зашо́рхае зашо́рхаюць
Прошлы час
м. зашо́рхаў зашо́рхалі
ж. зашо́рхала
н. зашо́рхала
Загадны лад
2-я ас. зашо́рхай зашо́рхайце
Дзеепрыслоўе
прош. час зашо́рхаўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шаркану́ць

‘аднакратны дзеяслоў да шаркаць - утвараць шорах, шум трэннем’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. шаркану́ шарканё́м
2-я ас. шаркане́ш шарканяце́
3-я ас. шаркане́ шаркану́ць
Прошлы час
м. шаркану́ў шаркану́лі
ж. шаркану́ла
н. шаркану́ла
Загадны лад
2-я ас. шаркані́ шаркані́це
Дзеепрыслоўе
прош. час шаркану́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

швэ́ркаць

‘гаварыць, вымаўляць што-небудзь і без прамога дапаўнення; сноўдаць; шоргаць, шаркаць’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. швэ́ркаю швэ́ркаем
2-я ас. швэ́ркаеш швэ́ркаеце
3-я ас. швэ́ркае швэ́ркаюць
Прошлы час
м. швэ́ркаў швэ́ркалі
ж. швэ́ркала
н. швэ́ркала
Загадны лад
2-я ас. швэ́ркай швэ́ркайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час швэ́ркаючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

*Прачо́мхаць, прочо́мхаты ’пратаптаць (панчоху)’ (Клім.). Да чомхаты (гл. чомхаць) ’шаркаць, шлёпаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

скро́баць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм.

1. Скрэбці. Скробаць лапатай.

2. Рабіць шорхат трэннем; шаркаць. Скробаючы ботамі, у пакой увайшоў меншы сын Варанкевіча, хлопчык гадоў дзевяці. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Скарага́чыць, скараɣа́чуць жабы ‘аб кваканні жаб’ (лун., ДАБМ, камент., 895), скарга́чыць: скарга́ крычыць, скарга́чыць (ТС). Параўн. рус. кур. скаргы́кать ‘скрасці, шаркаць нагамі’, якое Фасмер (3, 633) лічыць гукапераймальным. Гл. скергатаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шарк, выкл. у знач. вык.

Разм. Ужываецца паводле знач. дзеясл. шаркаць — шаркнуць. Жанчыны гнуцца ды разгінаюцца лёгка. Нават і мама. «Абы толькі ногі мае не балелі так моцна...» Сярпы ў іх руках — што жывыя, шарк, шарк — і жменя. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шмы́гать несов., разг.

1. шмы́гаць;

шмы́гать в дверь шмы́гаць у дзве́ры;

2. (шаркать) шо́ргаць, ша́ркаць;

3. (носом) шмо́ргаць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Смуры́жыць ‘вадзіць па чым-небудзь; паціраць, церці’ (ТСБМ, Нік. Очерки, Бяльк.), ‘шаркаць нагамі пры хадзьбе’ (Сцяшк. Сл.), ‘змякчаць вяроўку трэннем’ (Юрч.), смура́жыць ‘тс’ (Бяльк.). Гл. мурыжыць, няяснага паходжання; магчыма, да муругі ‘рыжы (гл.), параўн. балг. му́ргав ‘смуглы’, рус. сму́рый ‘цёмна-шэры’, што можа быць звязана з смуніць (гл.). Фасмер (3, 693) рус. смурыгать ‘церці, часаць’ следам за Праабражэнскім (2, 338) разглядае як ітэратыў да сморгать (гл. сморгаць).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)