сатане́ть несов., разг. шале́ць, раз’ю́швацца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

неи́стовствовать несов. шале́ць, вар’ява́цца; (свирепствовать) лютава́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

беси́ться

1. шале́ць;

2. перен., прост. шале́ць; (неистовствовать) вар’ява́цца; (приходить в крайнее раздражение) раз’ю́швацца; (злиться) злава́цца, злава́ць, (резвиться без удержу) дурэ́ць;

беси́ться с жи́ру шале́ць з раско́шы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Русува́ць ’злаваць, шалець, лаяцца’ (Бяльк.). Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ґіле́ць ’свавольнічаць, гарэзаваць, дурэць’ (Сл. паўн.-зах.). Паводле Сл. паўн.-зах., запазычанне з літ. gyliúotiшалець’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ашале́ць (БРС, Нас., Грынч., Сцяшк., Бяльк., Яруш., Касп., Шат.), укр., ошаліти, рус. ошалеть, польск. oszaleć, чэш.-мар. ošalíť. Гл. шалець, шаль.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пекеляв́аць ’пакутаваць’ (брасл., Сл. ПЗБ). Відаць, утворана паводле польск. piekłować ’рабіць пекла ў хаце’, pieklić się ’злаваць, шалець, вар’яваць, скандаліць’ (ад piekło).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вірыдува́цьшалець, здзекавацца, самаўпраўнічаць’ (Юрч.). Да верадзі́ць (гл.), якое было пашырана суф. ‑ува‑ (‑ава). Параўн. укр. вередува́ти ’капрызіць’, рус. паўд. смал. вередова́ть ’тс’. Гл. таксама вірадаваць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мані́ст ’цыкута ядавітая, Cicuta virosa L.’ (Бес.). Няясна. Магчыма, да мана́ ’зман, насланнё, чары’. Параўн. аналагічнае польск. szaleń, szalej (ад szalećшалець’), чэш. bolehlav velký, укр. бішениця, дурі́йка ’вех, цыкута’. Старажытны суфікс ‑isto (?).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Буя́н1 буе́н ’непакладзены бык’ (ДАБМ, 883), буя́н ’бык’ (Дразд.). Бясспрэчна, звязана з буя́ць ’бушаваць, шалець, буяніць і да т. п.’ Форма буя́н вельмі падмацоўвае вывядзенне буя́к ’бык’ таксама ад буя́ць. Гл. яшчэ Лабко, Бел.-польск. ізал., 70–72.

Буя́н2 ’птушка бык’ (Дразд.). Ад буя́н ’бык’. Параўн. іншыя назвы гэтай птушкі: буга́й, бык.

Буя́н3 ’дэбашыр’, буя́ніць. Рус. буя́н, буя́нить і г. д. Шанскі (1, Б, 243) лічыць буян уласна рускім словам, вытворным ад буй ’смелы і да т. п.’ Але хутчэй буян, буяніць — утварэнні ад буяць ’бушаваць, шалець і г. д.’ прынамсі на бел.-рус. моўнай тэрыторыі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)