чысціня́, ‑і, ж.
Тое, што і чыстата. Глядзіць Змітрок уздоўж шырокай вуліцы, што пралягла між доўгіх карпусоў, і дзівіцца: якая наогул чысціня! Ваданосаў. Неба над намі было незвычайнай чысціні. Агняцвет. [Тоня] пахіснула маю веру ў шчырасць, у чысціню адносін, у каханне, якое мацней за смерць. Шамякін. [Алеся] мела рэдкае па чысціні лірычнае сапрана. Рамановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэабіліта́цыя, ‑і, ж.
1. Аднаўленне чысціні імя, рэпутацыі беспадстаўна абвінавачанай асобы.
2. Аднаўленне ў ранейшых правах асобы, беспадстаўна прыцягнутай да судовай адказнасці.
[Лац. rehabilitatio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дачы́сціць, ‑чышчу, ‑чысціні, ‑чысціць; зак., каго-што.
Скончыць чыстку каго‑, чаго‑н.; давесці чыстку да якой‑н. ступені выканання. Дачысціць рыбу. Дачысціць стрэльбу. Дачысціць боты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перачы́сціць, ‑чышчу, ‑чысціні, ‑чысціць; зак., што.
1. Вычысціць, пачысціць усё, многае. Перачысціць усю зброю. □ Памылі падлогу, перачысцілі пасуду і нават згатавалі смачны абед. Якімовіч.
2. Вычысціць, пачысціць нанава, яшчэ раз.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даве́ку, прысл.
Да канца жыцця; заўсёды. Я — вам любоў даю ў павадыры: Нясіце ў чысціні яе давеку, Нясіце заўтрашняму чалавеку яе крылатасць і яе дары. Гаўрусёў. Маленькі сабачка давеку шчаня. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
я́ркі, -ая, -ае; ярчэ́й; ярчэ́йшы.
1. Які вылучае моцнае святло, асляпляльны, зіхатлівы.
Яркае святло.
Я. агонь.
Яркае сонца.
Ярка (прысл.) гарэць.
2. Пра колер: рэзкі па чысціні і свежасці тону.
Я. колер.
Яркая зеляніна.
3. перан. Выдатны ў якіх-н. адносінах.
Я. талент.
Яркая дата.
Ярка (прысл.) адлюстраваць.
|| наз. я́ркасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
саніта́р, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Асоба малодшага медыцынскага персаналу ў лячэбных установах, якая даглядае хворых і раненых, сочыць за чысцінёй у палатах і пад.
2. перан. Пра таго або тое, што дапамагае захаванню здароўя, чысціні каго-н., чаго-н.
Дзятлы і мурашкі — лясныя санітары.
|| ж. саніта́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.
|| прым. саніта́рскі, -ая, -ае (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абсалю́т, ‑у, М ‑люце, м.
Кніжн. У ідэалістычнай філасофіі — вечная, нязменная першааснова ўсяго існага (дух, ідэя); у рэлігіі — боская сіла. Узвесці ў абсалют. // Нешта безадноснае, нічым не абумоўленае, незалежнае, самаіснае. // Найвышэйшае разумовае ўяўленне пра што‑н.; узор, мяжа дасканаласці. Абсалют ідэйнай чысціні.
[Ад лац. absolutus— самастойны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чысце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Станавіцца больш чыстым (у 1, 4 і 7 знач.). За крокам крок, за метрам метр, За гектарам гектар — Чысцее поле тарфянішч, У сонцы ўжо абшар. Купала. Мы пілавалі тут і палявалі, Душой чысцелі ў чысціні расы. Камейша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сапра́на, нескл., н.
1. Самы высокі пеўчы (жаночы або дзіцячы) голас. Каларатурнае сапрана. □ [Алеся] была ўжо добра вядомай у Мінску салісткай хору, мела рэдкае па чысціні лірычнае сапрана. Рамановіч. // Спявачка з такім голасам.
2. Самая высокая партыя ў хоры.
3. Высокія па рэгістру разнавіднасці музычных інструментаў.
[Іт. soprano.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)