мазгаўня́, ‑і, ж.

Разм. груб. Галава. І хрысціць кулак мазгаўню цвердалобую. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аксці́ць

‘хрысціць каго-небудзь, рабіць знак крыжа над кім-небудзь, чым-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. акшчу́ аксці́м
2-я ас. аксці́ш аксціце́
3-я ас. аксці́ць аксця́ць
Прошлы час
м. аксці́ў аксці́лі
ж. аксці́ла
н. аксці́ла
Загадны лад
2-я ас. аксці́ аксці́це

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Вадо́хрышча ’хрышчэнне’ (БРС, Яруш., Шпіл.). Утворана складаннем слоў вада і хрысціць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Някшчо́нік (някщбник) ’зняважлівая назва яўрэя, часам цыгана’ (Нік. Очерки). Ад коціць ’хрысціць’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

перекре́щивать несов.

1. рел. перахры́шчваць, хрысці́ць;

2. (перечёркивать) перакрэ́сліваць;

3. (складывать крест-накрест) перакрыжо́ўваць; скрыжо́ўваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Вы́крэст ’хрышчоны яўрэй’ (Нас.). Рус. выкрест ’тс’. Бязафікснае ўтварэнне ад выкрэсціць (гл. хрысціць). Параўн. Фасмер, 1, 368.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ксціць ’хрысціць’ (ТСБМ, Нас., Грыг., Яруш., Гарэц., Мал., Сл. паўн.-зах.). З польск. chrzcić ’тс’ (Кюнэ, Poln., 69).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Не́хрысць ’нехрышчоны’ (Нас., Шат., Мат. Гом.), не́хрысь ’лаянкавая назва кожнага нехрысціяніна’ (Мядзв.), не́хрысцік ’паганец’ (ТС). Да хрысці́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

жагна́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Уст.

1. Хрысціць крыжам каго‑, што‑н. Арцыбіскуп падыходзіць да апосталаў, жагнае іх і працягвае руку да кароны. Клімковіч.

2. Благаслаўляць. — Йдзі, сыночку, я жагнаю З ворагамі біцца... Чарот.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ На́ўхрасць ’накрыж’ (Ян.), на́ўхрысць ’тс’ (Бяльк.), на́ў‑ хрэст ’тс’ (Кос.). Да хрэст ’крыж’, магчыма, пад уплывам хрусці ’хрэсці, масць у картах’, хрысціць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)