мах¹, -у, мн. -і, -аў, м.

1. Адзін хуткі рух у паветры чым-н., узмах.

М. крыла.

М. рукі.

2. У спорце: адзін рух нагой, рукой або корпусам уперад, назад або ўбок.

М. уперад.

◊

Адным махам, за адным махам (разм.) — адразу, за адзін прыём.

Даць маху (разм.) — дапусціць памылку.

З усяго маху (разм.) — размахнуўшыся, з усяе сілы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бо́кам, прысл.

1. Плячом уперад.

Праціснуцца б.

2. У абход, кружным шляхам (разм.).

Хмара прайшла б.

3. Не прама, крыва.

Трымаць б. аловак.

◊

То бокам, то скокам (разм.) — як выпадзе, пераадольваючы цяжкасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́пнуць, ‑пну, ‑пнеш, ‑пне; зак., што.

Выставіць, высунуць уперад. Выпнуць грудзі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

са́льта, нескл., н.

Пераварот у паветры цераз галаву (уперад або назад). Двайное сальта.

[Ад іт. salto — скачок.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Напе́рад ’уперад’ (ТСБМ, Ян.), наперэ́д ’тс’ (ТС), напе́рад, наперэ́д, напярод ’раней’, ’спачатку’ (Жд. 2, Ян., ТС; пруж., Сл. ПЗБ), укр. наперед ’уперад’, ’спачатку’, ’надалей’, рус. наперёд ’раней’, ’спачатку’, ’у будучым’, польск. naprzód ’спачатку’, ’уперад’, серб.-харв. напред ’уперад’, балг. напред ’тс’, макед. напред ’тс’. Са спалучэння *na і назоўніка ў він. скл. адз. л., гл. перад 1, пярод ’пярэдняя частка’; семантыка ’спачатку’, ’раней’, ’надалей’ развілася з прасторавага значэння для абазначэння часу, пры гэтым пунктам адліку можа стаць як мінулы, так і будучы адрэзак часу.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

павыпу́чваць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак., што.

Разм. Напяўшы, высунуць уперад, выпнуць — пра ўсіх, многіх.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

снава́ць, сную́, снуе́ш, снуе́; снуём, снуяце́, сную́ць; снуй; незак.

1. што. Падрыхтоўваць пражу асновы для ткання.

С. пражу.

2. Рухацца туды і сюды, у розных напрамках.

С. па вуліцы ўзад-уперад.

|| наз. снава́нне, -я, н.; прым. снава́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

заавансава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., што.

Аплаціць уперад частку кошту якога‑н. гавару, работы. Заавансаваць заказы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тарча́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; -чы́м, -чыце́, -ча́ць; -чы́; незак.

1. Узвышацца, уздымацца над паверхняй, вытыркацца ўбок, уперад, уверх і пад.

З-пад снегу тарчалі дошкі.

2. перан. Знаходзіцца дзе-н., назаляючы сваёй непатрэбнай прысутнасцю (неадабр.).

Увесь дзень т. у суседзяў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

таба́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак.

Спец. Веславаць назад для руху кармой уперад, для тармажэння або павароту лодкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)