зату́ркаць

‘пачаць туркаць - трашчаць, крычаць’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. зату́ркаю зату́ркаем
2-я ас. зату́ркаеш зату́ркаеце
3-я ас. зату́ркае зату́ркаюць
Прошлы час
м. зату́ркаў зату́ркалі
ж. зату́ркала
н. зату́ркала
Загадны лад
2-я ас. зату́ркай зату́ркайце
Дзеепрыслоўе
прош. час зату́ркаўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

хру́паць

‘трашчаць, патрэскваць, хрусцець, храбусцець’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. хру́паю хру́паем
2-я ас. хру́паеш хру́паеце
3-я ас. хру́пае хру́паюць
Прошлы час
м. хру́паў хру́палі
ж. хру́пала
н. хру́пала
Загадны лад
2-я ас. хру́пай хру́пайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час хру́паючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

маро́з, -у, мн. маразы́, маразо́ў, м.

1. Моцны холад, сцюжа.

М. бярэцца на нач.

Дваццаць градусаў марозу.

2. Вельмі халоднае надвор’е.

Трашчаць маразы.

|| памянш. маро́зік, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым. маро́зны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

затурча́ць

‘пачаць турчаць - трашчаць, квакаць, муркаць, цвыркаць’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. затурчу́ затурчы́м
2-я ас. затурчы́ш затурчыце́
3-я ас. затурчы́ць затурча́ць
Прошлы час
м. затурча́ў затурча́лі
ж. затурча́ла
н. затурча́ла
Загадны лад
2-я ас. затурчы́ затурчы́це
Дзеепрыслоўе
прош. час затурча́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

затурчэ́ць

‘пачаць турчэць - трашчаць, квакаць, муркаць, цвыркаць’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. затурчу́ затурчы́м
2-я ас. затурчы́ш затурчыце́
3-я ас. затурчы́ць затурча́ць
Прошлы час
м. затурчэ́ў затурчэ́лі
ж. затурчэ́ла
н. затурчэ́ла
Загадны лад
2-я ас. затурчы́ затурчы́це
Дзеепрыслоўе
прош. час затурчэ́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

тарахте́ть несов., разг.

1. тарахце́ць, леската́ць;

2. (говорить без умолку) трашча́ць, лапата́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́стыць, ‑стыне; зак.

Стаць халодным; выстудзіцца. Выстыла за ноч хата, на дварэ такі мароз, што дрэвы трашчаць. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

на́марзень, ‑зня, м.

Падоўжны брусок, які набіваецца на капылы ў санях. Трашчаць намарзні, сціснутыя з двух бакоў .. вязамі. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

саката́ць, -качу́, -ко́чаш, -ко́ча; -качы́; незак.

1. Пра курэй: кудахтаць, утвараць сокат; пра насякомых, птушак: стракатаць, утвараць строкат.

Сакочуць куры.

Трывожна стракатала сарока.

2. Часта стукаць, страляць, трашчаць.

У лесе сакаталі кулямёты.

3. перан. Вельмі хутка, не сціхаючы, гаварыць (разм.).

|| наз. саката́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

затрашча́ць і затрашчэ́ць, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; зак.

Пачаць трашчаць, трашчэць. // Трэснуць; пратрашчаць, пратрашчэць. Тэлефон суха затрашчаў і раптам сціх. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)