тка́цца, тчэцца; пр. ткалася; незак.
Зал. да ткаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
натыка́ць
‘да ткаць’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
натыка́ю |
натыка́ем |
| 2-я ас. |
натыка́еш |
натыка́еце |
| 3-я ас. |
натыка́е |
натыка́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
натыка́ў |
натыка́лі |
| ж. |
натыка́ла |
| н. |
натыка́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
натыка́й |
натыка́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
натыка́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
адатка́ць, адатку, адатчэш, адатчэ; адатчом, адатчаце; зак., што і без дап.
Закончыць ткаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зрэ́б’е, -я, н.
Грубая кастрывая кудзеля, што аддзяляецца пры трапанні лёну, пянькі, а таксама палатно з такой кудзелі і адзенне з такога палатна.
Ткаць з.
Хадзіць у зрэб’і.
|| прым. зрэ́бны, -ая, -ае.
Зрэбныя ніткі.
З. мех.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
по́сцілка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.
Лёгкая саматканая коўдра або прасціна, якую рассцілаюць на пасцель, якой засцілаюць ложак, або кавалак тканіны, якой накрываецца ці завешваецца што-н.
Ткаць посцілкі.
Завесіць ложак посцілкай.
Снежная п. (перан.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ткать несов., в разн. знач. ткаць;
ткать шёлк ткаць шоўк;
пау́к ткёт паути́ну паву́к тчэ павуці́нне;
его́ фанта́зия ткёт удиви́тельные о́бразы яго́ фанта́зія тчэ дзі́ўныя во́бразы;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тка́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад ткаць.
2. у знач. прым. Выраблены тканнем. Тканы ўзор.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пратка́ць, ‑тку, ‑тчэш, ‑тчэ; ‑тчом, ‑тчаце, ‑ткуць; заг. пратчы; зак., што і без дап.
Ткаць некаторы час. Праткаць цэлы дзень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перетыка́тьII несов. (к перетка́ть)
1. (всё, многое) ткаць;
2. (заново или нитью) ператыка́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ператыка́ць (перэтыка́ць) ткаць ніткамі рознага колеру. перэтыка́нье ’вытканыя па краях каляровыя дарожкі (на канцах ручніка, па краю сарочкі і г. д.)’ (ТС), перэтыка́ный ’з вытканым узорам (напр., ніз хвартуха, з чырвоных нітак)’, натка́ны, натыка́ны, заты́каны ’з вытканым узорам’, натыка́ты ’ткаць каляровым узорам’ (Уладз.), ператыка́нка ’спадніца з ператыканага палатна, ператыканая коўдра’, ператыка́ны ’саматканы (пра паўсуконны матэрыял)’ (стаўб., Нар. сл.), пірітыка́нкі ’пасцілка з узорамі’ (мсцісл., Жыв. сл.), пірітыка́нычка ’саматканая посцілка’ (Юрч. СНЛ). Рус. перетыка́ть ’ткаць, пераплятаць ніткі асновы ўтком; ткаць на палатне палоскі, узор утком іншага колеру ці іншай фактуры’, перетыка́нный ’з тканым узорам (палатно, ручнік)’; польск. przetkać, в.-луж. přetkać, přetkawać, н.-луж. pśetkaś; славац. pretkávať ’ткаць ніткамі іншага колеру’, pretkať ’праткаць, ператкаць’, славен. pretkáti ’ператкаць, выткаць, выткаць нанава’, серб.-харв. pretkȁti ’зноў выткаць; абшыць аблямоўкай’. Да пера- (гл.) і ‑тыка́ць, якое з’яўляецца прасл. ітэратывам (*tykati) да першаснага прасл. *tъktʼi ’ткаць’, звязанага генетычна з *tъknǫti; *tъktʼi узыходзіць да і.-е. *tek‑ ’плесці, віць’ > ’ткаць’. А семантыка прасл. інавацыі *tъkati адлюстроўвае нейкія больш актуальныя прыкметы, напрыклад, значна большую імклівасць увядзення і прасоўвання ў зеве ўточнай ніткі дзякуючы выкарыстанню чаўнака’ (Трубачоў, Ремесл. терм., 117–118). Да ткаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)