менестрэ́ль, ‑я, м.

Вандроўны паэт-музыкант у Францыі і Англіі ў сярэднія вякі.

[Фр. ménestrel, англ. minstrel.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

даме́н, ‑а, м.

Асабістае зямельнае ўладанне феадала ў Заходняй Еўропе ў сярэднія вякі.

[Фр. domaine.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

магі́стр, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. У некаторых краінах: вучоная ступень, а таксама асоба, якая мае такую ступень.

М. філасофіі.

2. У Сярэднія вякі: кіраўнік духоўна-рыцарскага каталіцкага ордэна.

|| прым. магі́старскі, -ая, -ае.

Магістарская дысертацыя.

М. тытул.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аўтадафэ́, нескл., н.

Гіст. Публічнае спальванне ерэтыкоў і ерэтычных кніг па прысуду інквізіцыі ў сярэднія вякі.

[Партуг. auto da fé.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сярэ́дні, -яя, -яе.

1. Які знаходзіцца ў сярэдзіне, паміж якімі-н. крайнімі пунктамі, велічынямі і пад.; прамежкавы.

Сярэдняе цячэнне ракі.

С. ўзрост.

2. Які ўяўляе сабой велічыню, атрыманую дзяленнем сумы некалькіх велічынь на іх колькасць.

Сярэдняя зарплата за год.

Сярэдняя вага.

Сярэдняя хуткасць цягніка.

Сярэдняе (наз.) арыфметычнае.

3. Пасрэдны; ні добры, ні благі.

С. студэнт.

Сярэднія поспехі.

4. Не вышэй звычайнага ўзроўню, нормы.

Сярэднія патрабаванні.

Чалавек сярэдняга росту.

○

Сярэдняе вуха — поласць за барабаннай перапонкай, перад унутраным вухам.

◊

Вышэй (ніжэй) сярэдняга — вышэй (ніжэй) якой-н. нормы.

У сярэднім — зыходзячы з сярэдніх велічынь, паказчыкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

турні́р, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Спаборніцтва рыцараў у Заходняй Еўропе ў сярэднія вякі.

2. Спартыўныя спаборніцтвы, асабістыя ці камандныя, у якіх усе ўдзельнікі сустракаюцца паміж сабой адзін або два разы.

Баскетбольны т.

Міжнародны шахматны т.

|| прым. турні́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кантыле́на, ‑ы, ж.

1. Плаўная, напеўная мелодыя.

2. Невялікая лірыка-эпічная песня (у сярэднія вякі ў заходнееўрапейскіх краінах.).

[Ад іт. cantilena — напеў, песня.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кага́н, ‑а, м.

Гіст. Тытул правадыра дзяржавы ў цюркскіх народаў у сярэднія вякі. // Асоба, якая мела гэты тытул.

[Цюрк.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

серв, ‑а, м.

У сярэднія вякі ў Заходняй Еўропе — прыгонны селянін, які знаходзіцца ў асабістай залежнасці ад феадала.

[Фр. serf ад лац. servus — раб.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сімані́я, ‑і, ж.

Гіст. Продаж і купля царкоўных пасад, распаўсюджаныя ў сярэднія вякі ў Заходняй Еўропе. // Пра несумленнае набыццё царкоўнай пасады.

[Ад імя біблейскага вешчуна Сімона.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)