Verbum

асе́ласць, ‑і, ж.

Уласцівасць аселага. Аселы спосаб жыцця. □ Расказвалі, што гэты Сымон Ракуцька, пакуль выбраць сабе для аселасці месца, доўга выглядаў, дзе каб цішэй і глушэй. Чорны.

бо́гаў, ‑ава.

Разм. Які мае дачыненне да бога; божы. Аграномы ды машыны парадкі богавы змянілі. Прыказка. — Памажы вам... — пачынае дзядзька Сымон і не канчае: богавай дапамогі.. [землякопам] не трэба. Колас.

памы́ляць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак.

Разм. Паварушыць, парухаць губамі. Сымон памыляў перасохлымі губамі, нібы збіраўся з думкамі. Чарнышэвіч. Лось нездаволена памыляў губамі і, не спяшаючыся, падаўся ў хмызняк. Паслядовіч.

прадэкламава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; зак., што і без дап.

1. Выразна прачытаць мастацкі твор. Смялей і з большым захапленнем прадэкламаваў Сымон другі раз [верш]. Колас.

2. перан. Штучна, узнёсла прагаварыць.

лёстка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Кожная з папярочных планак паміж аглабінамі і ўзгал[а]ўем у драбінах. Сымон прывязаў лейцы да лёсткі, саскочыў з воза і пайшоў поруч. Чарнышэвіч.

мнагагра́нны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае некалькі граней. Мнагагранны вугал.

2. перан. Які ахоплівае розныя бакі чаго‑н.; рознабаковы. Як дасканалы твор мастацтва паэма «Сымон-музыка» мнагагранная ў сваім змесце. Перкін.

скалма́чаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад скалмаціць.

2. у знач. прым. Раскудлачаны, непрычэсаны (пра валасы, шэрсць і пад.). Сымон быў без шапкі, з скалмачанымі валасамі, у парванай вопратцы. Бядуля.

э́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Выражаць пачуцці жалю, заклапочанасць захаплення і пад., вымаўляючы «эх». [Фрэйда:] — Прыходзіць гэта да мяне ... стары Сымон.., паглядае лагодна па баках і пачынае эхаць і гмы[к]аць. Бядуля.

старажо́ўка, ‑і, ДМ ‑жоўцы; Р мн. ‑жовак; ж.

Разм. Тое, што і старожка (у 1 знач.). Мужчыны кінулі работу і пабеглі ў старажоўку, Сымон зняў шапку і астаўся пад дажджом. Чарнышэвіч.

зо́латца, ‑а, н.

1. Ласк. да золата.

2. Тое, што і золатка. — Ха-ха-ха, золатца маё, — смяецца весела Сымоніха, — .. другім чалавекам Сымон зрабіўся; цяпер у мяне не жыццё, а проста рай. Бядуля.