злаві́ць сов.
1. в разн. знач. пойма́ть; (схватить на лету или настичь в движении — ещё) слови́ть; (задержать кого-л. — ещё) накры́ть;
з. мяч — пойма́ть (слови́ть) мяч;
з. на ме́сцы злачы́нства — пойма́ть (накры́ть) на ме́сте преступле́ния;
з. пту́шку — пойма́ть пти́цу;
з. гукаву́ю хва́лю — пойма́ть звукову́ю волну́;
з. радыёхва́лю — пойма́ть радиоволну́;
2. перен., разг. (уличить, изобличить) пойма́ть; излови́ть;
з. на хлусні́ — пойма́ть (излови́ть) на вранье́;
3. (восприять, постигнуть) улови́ть; (мысль — ещё) схвати́ть;
ён ~ві́ў не́шта нядо́брае ў яе́ то́не — он улови́л что́-то нехоро́шее в её то́не;
з. ду́мку — улови́ть (схвати́ть) мысль;
◊ з. на ву́ду — пойма́ть на у́дочку;
сло́ва не верабе́й, вы́леціць — не зло́віш — посл. сло́во не воробе́й, вы́летит — не пойма́ешь;
за двума́ зайца́мі паго́нішся, ніво́днага не зло́віш — посл. за двумя́ за́йцами пого́нишься, ни одного́ не пойма́ешь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бок бок, род. бо́ка, (туловища, крыши) бо́ку м.;
с бо́ку на́ бок з бо́ку на бок;
◊
бок о́ бок по́бач, по́плеч, плячо́ ў плячо́;
под бо́ком пад бо́кам;
сбо́ку припёка погов. з бо́ку прыпёку;
взять (схвати́ть) за бока́ узя́ць за ска́бы (бакі́);
намя́ть (налома́ть) бока́ аддуба́сіць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ца́цка ж.
1. игру́шка; побряку́шка;
2. безделу́шка;
3. перен. игру́шка;
яна́ не хо́ча быць ~кай у яго́ рука́х — она́ не жела́ет быть игру́шкой в его́ рука́х;
◊ як (нібы́) ц. — как игру́шка;
даста́ць сабе́ ~ку — (о ране, болезни, неприятности) нажи́ть, схвати́ть;
знайсці́ сабе́ ц. — (о ненужном, бесполезном занятии) найти́ себе́ игру́шку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ухапі́ць сов.
1. ухвати́ть, схвати́ть;
у. за рука́ў — ухвати́ть за рука́в;
2. разг. (захватить в своё пользование) ухвати́ть; урва́ть;
3. перен. улови́ть, ухвати́ть;
мы адра́зу ж ~пі́лі яго́ ду́мку — мы сра́зу же улови́ли (ухвати́ли) его́ мысль;
4. разг. (наскоро съесть чего-л.) перехвати́ть;
5. разг. упра́виться, успе́ть;
рабо́ты шмат, за дзень не ўхо́піш — рабо́ты мно́го, за день не упра́вишься
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хвати́тьI сов.
1. (схватить) разг. хапі́ць, хваці́ць; ухапі́ць;
хвати́ть за рука́в хапі́ць за рука́ў; см. хвата́тьI;
2. (испытать) разг. набра́цца, зазна́ць;
хвати́ть го́ря, стра́ху набра́цца го́ра, стра́ху;
3. (ударить) разг. сту́кнуць, уда́рыць; (бросить) бра́знуць, ля́снуць;
хвати́ть кулако́м по столу́ сту́кнуць (уда́рыць) кулако́м па стале́;
хвати́ть об пол бра́знуць (ля́снуць) аб падло́гу;
4. (поразить) хапі́ць; (повредить) пабі́ць; (прихватить) прыхапі́ць;
его́ хвати́л уда́р яго́ спаралізава́ла, яго́ хапі́ў уда́р;
моро́зом хвати́ло посе́вы маро́зам пабі́ла (прыхапі́ла) пасе́вы;
5. (выпить) прост. хапі́ць; ця́пнуць;
хвати́ть рю́мку хапі́ць (ця́пнуць) ча́рку;
6. (сделать что-л.) прост. урэ́заць, адпалі́ць;
хвати́ть плясову́ю пусці́цца ў ско́кі;
◊
хвати́ть че́рез край перабра́ць ме́ру (ме́рку) (далёка хапі́ць).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сцягну́ць сов.
1. стяну́ть, стащи́ть; снять; (резким движением) сдёрнуть;
с. ло́дку з бе́рага — стяну́ть (стащи́ть) ло́дку с бе́рега;
с. ко́ўдру са спя́чага — стащи́ть (стяну́ть, сдёрнуть) одея́ло со спя́щего;
с. бот з нагі́ — стащи́ть (стяну́ть, снять, сдёрнуть) сапо́г с ноги́;
с. мяшкі́ ўніз — стяну́ть мешки́ вниз;
2. (в одно место) стяну́ть; собра́ть;
3. (сжимая, туго перевязать) стяну́ть;
с. шыне́ль рэ́менем — стяну́ть шине́ль ремнём;
4. (унести что-л. далеко) затащи́ть;
дзе́ці ~ну́лі куды́сьці гра́блі — де́ти затащи́ли куда́-то гра́бли;
5. безл. (о судороге) стяну́ть, свести́;
6. разг. (украсть) стащи́ть, стяну́ть;
7. безл. (начать затвердевать) схвати́ть;
на дварэ́ маро́зік, гразь ~ну́ла — на дворе́ моро́зец, грязь схвати́ло;
8. безл. (о воде) уба́виться, сойти́;
пасля́ паво́дкі ваду́ ~ну́ла — по́сле па́водка воды́ уба́вилось (вода́ сошла́)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
даста́ць сов.
1. доста́ть;
д. тале́рку з палі́цы — доста́ть таре́лку с по́лки;
2. доста́ть, вы́нуть;
д. кні́жку з партфе́ля — доста́ть кни́жку из портфе́ля;
3. извле́чь; удали́ть;
д. аско́лак з ра́ны — извле́чь (удали́ть) оско́лок из ра́ны;
4. доста́ть; дотяну́ться;
д. да бэ́лькі — доста́ть (дотяну́ться) до ба́лки;
5. разг. (приобрести, раздобыть) доста́ть;
д. біле́т у тэа́тр — доста́ть биле́т в теа́тр;
6. получи́ть, нажи́ть;
д. плеўры́т — получи́ть (нажи́ть) плеври́т;
7. разг. (быть наказанным) получи́ть; (быть побитым — ещё) зарабо́тать;
д. год турмы́ — получи́ть год тюрьмы́;
◊ д. з-пад зямлі́ — доста́ть из-под земли́;
д. па ша́пцы — получи́ть по ша́пке;
д. па ка́рку — схлопота́ть по ше́е;
кру́кам галавы́ (но́са) не д. — не подступи́ться (к кому);
д. сабе́ ца́цку — (болезнь, неприятность) схвати́ть, нажи́ть;
зімо́й лёду не даста́неш (не вы́прасіш) — (у каго) погов. зимо́й льда не вы́просишь (у кого)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)