побуди́тель (стимул) сты́мул, -лу м.; (импульс) і́мпульс, -су м.; (мотив) маты́ў, -ты́ву м.; пабуджа́льнік, -ка м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Разго́н 1 ’гвалтоўнае рассейванне тлуму’, ’рух з паступова нарастаючай скорасцю’ (ТСБМ), ’размах’ (Касп.), ’разбег’ (ашм., Стан.). Ад раз- і гнаць, ганяць (гл.).
Разго́н 2 ’пасаг маладой у выглядзе гаспадарчай маёмасці, статак’ (Федар.). Магчыма, семантычная інавацыя на базе разагнаць, разагна́цца, г. зн. даць асновы і стымул для далейшага развіцця сямейнай гаспадаркі. У песні чаргуецца з прыгон, параўн.: Wyżań swuoj razhòn, wyżań swuoj pryhòn, / katory da minie nahnàła (там жа). Розныя тыпы пасагу?
Разгон 3 ’расліна расходнік, Glechoma hederacea L.’ (Касп.). Відаць, сінанімічнае ўтварэнне да асноўнай назвы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
справядлі́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які дзейнічае бесстаронна, адпаведна з праўдай, аб’ектыўнымі фактамі. [Пракоп:] — Васіль Міхайлавіч мае заскокі, але справядлівы і не трымае зла. Шыцік. Рэўнасць не дала .. [Юрку] быць справядлівым. Карпаў. [Магнат:] — Ох, боцман. А па службе строгі. Хоць кожны дзень фарбуй антэну — знойдзе прычэпку. Але да ўсіх аднолькава справядлівы. Мыслівец. // Які грунтуецца на правільных, аб’ектыўных адносінах да каго‑, чаго‑н.; аб’ектыўны. Справядлівы ўчынак. □ Выступленне Кацярыны хоць і не зусім справядлівае ў адносінах Вольчынага звяна, усё ж мела поспех у калгаснікаў. Кулакоўскі.
2. Такі, у аснову якога пакладзены патрабаванні справядлівасці. Справядлівы мір. Справядлівая вайна. □ Паспяховае і справядлівае вырашэнне нацыянальнага пытання ў СССР на аснове прынцыпаў марксізма-ленінізма дало новы стымул вызваленчай барацьбе народаў каланіяльных і залежных краін. «Звязда». Маленькі народ [В’етнама], перакананы ў сваёй справядлівай барацьбе, устаяў перад агрэсарам. Кавалёў. // Выкліканы пачуццём справядлівасці; абгрунтаваны, законны. Справядлівае абурэнне.
3. Які адпавядае праўдзе, аб’ектыўным фактам; правільны. Справядлівае абвінавачанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
побужде́ние ср.
1. (действие) прымушэ́нне, -ння ср., прыму́с, -су м.; падахво́чванне, -ння ср., заахво́чванне, -ння ср.; схіле́нне, -ння ср.; стымулява́нне, -ння ср.;
побужде́ние к де́йствию прымушэ́нне (прыму́с) да дзе́яння; см. побужда́ть;
2. (побудительная причина — намерение) наме́р, -ру м.; (желание) жада́нне, -ння ср.; (соображение) меркава́нне, -ння ср.; (мотив) маты́ў, -ты́ву м.; (склонность) нахі́л, -лу м.; (стимул) сты́мул, -лу м.; (импульс) і́мпульс, -су м.; (охота) ахво́та, -ты ж.; (влечение) ця́га, -гі ж.; (стремление) імкне́нне, -ння ср.;
из коры́стных побужде́ний з кары́слівых меркава́нняў;
по со́бственному побужде́нию па ўла́сным наме́ры (жада́нні), па ўла́снай ахво́це;
есте́ственное побужде́ние прыро́дны і́мпульс, натура́льнае імкне́нне;
сле́довать побужде́нию се́рдца рабі́ць, як ка́жа (падка́звае) сэ́рца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)