спрага́цца ​1, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; незак.

1. Незак. да спрэгчыся ​1 (у 2 знач.).

2. Зал. да спрагаць ​1.

спрага́цца ​2, ‑аецца; незак.

1. Мець формы спражэння.

2. Зал. да спрагаць ​2.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спряга́ть​II несов. (запрягать вместе; объединять) спрага́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спражэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. спрагаць ​2.

2. Змяненне дзеясловаў па асобах, ліках і часах. Формы спражэння.

3. Група дзеясловаў, якія маюць аднолькавыя формы змянення. Першае спражэнне. Другое спражэнне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Супру́г: супруг валоў ’пара запрэжаных валоў’ (свянц., Яшк. Мясц.), ст.-бел. супругъ ’пара разам запрэжаных валоў’ (Сл. Скар.), параўн. балг. дыял. съпру́зи ’пара запрэжаных коней або валоў’, ст.-слав. сѫпрѫгъ ’запрэжка’; сюды ж супру́га ’жонка’ (Рам. 6), супру́жница ’тс’ (Нас.), магчыма, яшчэ да стараж.-рус. супругъ, съпрѧжьница ’жонка’, або новае запазычанне з рус. супру́га, супру́жница ’тс’. Усё да прасл. *pręgti ’злучаць, звязваць’, гл. спрагаць, супрага.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Спра́жка ‘засцежка’ (ТСБМ, Нас., Некр. і Байк., Шат., Стан., Пятк. 2, Сл. ПЗБ, ЛА, 4). Параўн. польск. sprzążka ‘тс’, славен. préga ‘тс’, балг. радоп. спрʼо̂га, спро̂жда ‘тс’. Узыходзіць да *pręgti, прадстаўленага ў спрагаць (гл.), запрагаць, выпрагаць і інш. Гл. пражка. Куркіна (Диал. структура, 69) узводзіць да *sъprǫdja/*sъprędja ад *sъprędti, роднасным літ. sprę́sti ‘абцягваць, вымяраць’, чаму пярэчыць балгарская форма з г. Гл. таксама Брукнер, 436; Фасмер, 3, 394.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

спрага́цца I несов.

1. разг. (для какого-л. дела) объединя́ться; см. спрэ́гчыся I 2;

2. страд. спряга́ться; см. спрага́ць I

спрага́цца II несов., возвр., страд., грам. спряга́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Спражэ́нне ‘змяненне дзеяслова па асобах, ліках і часах’ (ТСБМ, Байк. і Некр.). Калька лац. coniugatio ‘тс’. У якасці адпаведнай формы для калькавання дзеяслова магло паслужыць ст.-бел. спрягнути ‘злучыць, змацаваць’ (Ст.-бел. лексікон), што мае аналагічную семантыку, гл. спрагаць. Мяркуецца, што ўзорам паслужыла польск. sprężenie ‘coniugatio’ (1542), суадноснае з sprzężenie ‘запрэжка’, чэш. spřeženie ‘тс’, гл. Каранчэўскі, Polska term. gram., 10; Басай-Сяткоўскі, Słownik, 336. У якасці лінгвістычных аналагічныя тэрміны замацаваліся, акрамя ўсходнеславянскіх, у балгарскай мове.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)