взопре́ть сов., прост. упрэ́ць, спаце́ць, успаце́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спа́рыцца², -руся, -рышся, -рыцца; зак. (разм.).
1. Угрэцца, спацець (разм.).
У кажусе можна с.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра малако: закіпець.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыпаце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Трохі спацець, запацець. Шыбы прыпацелі. Прыпацець ад бегу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разапрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прэючы, размякнуць, разбухнуць.
Каша разапрэла.
2. Моцна спацець, распарыцца (разм.).
Р. пасля лазні.
|| незак. разаправа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прапаце́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.
1. Моцна спацець, выдзеліць многа поту.
П. ад лякарства.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Насыціцца потам.
Шапка прапацела.
3. перан. Правесці які-н. час у цяжкай рабоце (разм.).
П. над чарцяжом дацямна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
умакрэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
Разм. Стаць мокрым ад поту; спацець. Валынец, відаць, добра ўмакрэў, несучы, бо без шапкі, лысінай свеціць. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спатне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Тое, што і спацець. Над вухам нешта зашыпела, я спужаўся, паляцеў уніз. Бухнуўся на мох каля птушанят. Адразу спатнеў. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распаце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Стаць потным, спацець. [Бацька:] — У цябе часта бывае ангіна? [Віка:] — Не часта, але бывае. Мы працавалі на ферме. Я распацела і напілася вады. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упа́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Дайсці да гатоўнасці ў выніку парання.
Буракі ўпарыліся.
2. Спацець ад напружанай дзейнасці, цяжкай працы.
У. на рабоце.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра каня: пакрыцца потам, узмыліцца ад гонкі.
Конь упарыўся.
|| незак. упа́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ваўрэ́ць ’моцна спацець’ (Касп., Гарэц., Яруш., Бяльк.). Рус. дыял. вреть ’моцна пацець’. Параўн. укр. дыял. врі́ти ’кіпець’, бел. врэць, ст.-рус. вьрѣти ’кіпець’, польск. wrzeć, чэш. vřiti, ст.-слав. вьрѣти, серб. вре̏ти і г. д. Прасл. *vьrěti ’кіпець і да т. п.’ Падрабязней гл. Фасмер, 1, 362. Бел. ваўрэ́ць < *о‑вьрѣти (з пратэтычным о‑ > ва‑).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)