кашава́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Разм. Выконваць абавязкі кашавара. Хто ж на кухні кашаварыць — Рыбу смажыць, кашу варыць? Муравейка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прасма́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., што.
1. Смажачы, давесці да поўнай гатоўнасці. Прасмажыць сала.
2. і без дап. Смажыць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пе́ставацца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; незак.
Тое, што і песціцца. Пеставацца ў пасцелі не было калі — вунь жонка нешта ўжо смажыць на снеданне. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прэгчы ’смажыць, пячы, прыпякаць’ (ТСБМ, Мік.; талач., Шатал.; ст.-дар., Сл. ПЗБ; бялын., бых., слаўг., ЛА, 4), прэ́хчы, пре́хчы ’тс’ (талач., бярэз., бялын., Сл. ПЗБ; ЛА, 4), прэ́гчы, ’смажыць сала’ (Мат. Гродз.), прэ́гці ’пражыць; пячы сала’, ’смажыць’ (Мат. Гом., Сл. ПЗБ, ЛА, 4), прэгць ’тс’ (Ян.), прэжч, прэч ’прэгчы, пячы, смажыць’ (Пал., Бяльк.), прэ́жыць, спрэ́жыць ’прэгчы (гарох)’ (чэш., чэрв., ЛА, 4); укр. прягти́, рус. пря́гчи. Да пра́жыць (гл.). Пераход а > э пад націскам у выніку “аднаўлення” неарганічнага галоснага, параўн. штаны́ — штэ́нікі і пад. (гл. Карскі, 1, 104–111).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пасма́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., што.
1. Прыгатаваць смажаннем. [Стрыбульскі:] Можа сала пасмажыць? Я загадаю. Мігам зробяць. Мележ.
2. каго-што. Сасмажыць усё, многае або ўсіх, многіх.
3. і без дап. Смажыць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сма́жаны
1. прич. жа́реный, зажа́ренный; см. сма́жыць 1;
2. прил. жа́реный;
◊ па́хне ~ным — па́хнет жа́реным
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
*Ачмара, очма́ра (экспр.) ’брудны чалавек’ (стол., Цыхун, вусн. паведамл.). Ад чмарыць ’вэндзіць, смажыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пру́жаць ’смажыць’ (мядз., Сл. ПЗБ). З пра́жыць (гл.) з лакальным змяненнем о > у.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пра́жыць, прэ́гчы, прагці́ ’падпякаць перад полымем’, ’апрацоўваць зерне, арэхі, насенне моцным жарам перад спажываннем’ (ТСБМ, Сцяшк. Сл., Бір. Дзярж., Гарэц., Нік. Очерки, Яруш., Касп., Клім.). Рус. зах. пря́жить, пря́гу ’смажыць (у масле)’, укр. прягти, пряжу́, ц.-слав. пръжити, пражити ’смажыць, сушыць’, польск. prażyć, в.-луж. pražić, н.-луж. pšažyś ’падсмажваць, паліць, сушыць’, чэш. pražiti ’падпякаць, смажыць арэхі’, славац. pražiť ’падсмажваць, паліць, сушыць’, серб.-харв. пр̏жити, славен. prážiti, pŕžiti ’смажыць, падпякаць’, балг. пъ́ржа ’тс’, макед. пржи ’тс’. Прасл. *pražiti; ‑ŕa‑ ў рус. і ўкр. гіперграматычнае. Роднаснае літ. spraga, spragė́ti ’смажыцца’, ’трашчаць (аб драўніне’), нарв. spraka ’трашчаць’, ст.-інд. sphūrjati ’бурчыць, грыміць, вырываецца надвор’, авест. sparja ’парастак’ (Фасмер, 3, 383; Траўтман, 276 і наст.; Махэк₂, 482, Брукнер, 434). Гл. таксама прагнуць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пякэ́льня ’скаварада, патэльня’ (Сцяшк.). Гл. патэ́льня. Народнаэтымалагічна збліжанае з пяку́, пячы́ ’смажыць, скварыць’ (гл.) (< *pekti).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)