штуртро́с, ‑а, м.

Спец. Ланцуг або трос на судне, які ідзе ад штурвала да руля і служыць для павароту руля.

[Гал. stuurtros.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мацава́нне ср., в разн. знач. крепле́ние;

м. руля́ — крепле́ние руля́;

м. для лы́жаў — крепле́ние для лыж

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ува́льнасць, ‑і, ж.

Спец. Уласцівасць паруснага судна паварочвацца супраць ветру незалежна ад павароту руля. Увальнасць судна.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

руль, -я́, мн. -і́, -ёў, м.

Прыстасаванне для кіравання рухам судна, самалёта, аўтамабіля.

Р. аўтамабіля.

Паветраны р. (у лятальнага апарата). Сядзець, стаяць за рулём.

Стаяць каля руля (таксама перан.: кіраваць; кніжн.).

|| прым. рулявы́, -а́я, -о́е.

Рулявое кола.

Рулявое кіраванне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

руль (род. руля́) м., прям., перен. руль;

◊ руль кірава́ння — бразды́ правле́ния

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыадчыні́цца, ‑чыніцца; зак.

Адчыніцца трохі, не да канца. Тут .. [бацька] убачыў, што дзверы прыадчыніліся і ў шчыліну выглянула вінтовачная руля. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самака́т, -а, М -ка́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Механічнае рухальнае прыстасаванне, на якім катаюцца, адштурхоўваючыся ад зямлі нагой, і якое мае выгляд планкі на двух колцах з прымацаванай да яе ручкай накшталт веласіпеднага руля.

2. уст. Назва веласіпеда, матацыкла, аўтамабіля.

|| прым. самака́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ду́ло ср. ду́ла, -ла ср.; (у ружья — ещё) ру́ля, -лі ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цыркуля́цыя, ‑і, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. цыркуляваць.

2. Спец. Крывая, якая апісваецца суднам пры адхіленні руля на які‑н. вугал.

[Ад лац. circulatio.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

корми́ло ср. стырно́, -на́ ср., руль, род. руля́ м.;

◊

у корми́ла вла́сти каля́ стырна́ ўла́ды.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)