раздаро́жжа, ‑а, н.
Месца, дзе сходзяцца і разыходзяцца дарогі, ростань. — Там, на раздарожжы, я злезу — пайду напрамкі, бо там ужо недалёка. Лупсякоў.
•••
На раздарожжы — у стане сумнення, роздуму, хістання, у нерашучасці (быць, стаяць, знаходзіцца і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ві́длы 1 ’вілы’ (гродз., Шатал.) < польск. widły ’тс’.
Ві́длы 2 ’ростань’ (воран., Шатал.). Запазычана з польск. widły ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
распу́тье ср. раздаро́жжа, -жжа ср.; ро́стань, -ні ж.;
◊
на распу́тье на раздаро́жжы, на ро́станях.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раздоро́жье ср., обл. раздаро́жжа, -жжа ср.; ро́стань, -ні ж.;
на раздоро́жье на раздаро́жжы (на ро́станях).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Перапу́цце ’гора, бяда’ (Ян.). Фармальна ідэнтычнае рус. перепу́тье ’ростань, раздарожжа’, семантыка магла замацавацца пад уплывам казак (’няпэўнасць, нявызначанасць’ — ’бяда’). Да пуць 2 ’лад, парадак, толк’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перепу́тье ср. ро́стань, -ні ж., раздаро́жжа, -жжа ср.; (перекрёсток) скрыжава́нне, -ння ср.;
◊
на перепу́тье на раздаро́жжы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Расста́йны ’звязаны з расставаннем’; ’той, што разыходзіцца (шлях, дарога)’ (ТСБМ), ’развітальны’ (Сцяшк.), раста́йная даро́га ’ростані’ (бераст., ЛА, 2), раста́йныя даро́гі ’тс’ (Сл. ПЗБ). Параўн. польск. droga rozstajna. Гл. ростань, растанкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Растані́ мн. л. ’перакрыжаванне дарог’, ’развілка, месца, дзе дарога раздвойваецца, разыходжанне дарог, раздарожжа’ (Байк. і Некр., Яшк.), растанькі́ ’тс’ (Ян., Мат. Гом.), растанцы́ ’тс’ (Мат. Гом., Янк. 1), расстанцы́ ’тс’ (Сцяшк.). Гл. ро́стань.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Расста́нне ’расставанне’ (ТСБМ), раста́не, у выразе нет раста́ня ’вельмі прыемна’ (брасл., Сл. ПЗБ) семантыка, імаверна, іншая, менавіта ’развітанне’, г. зн. нет раста́ня ’не хочацца развітвацца’; такім чынам, да ростань (гл.), параўн. і растанкі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́здараж ’ростань, месца, дзе сходзяцца і разыходзяцца дарогі’ (Байк. і Некр. — з Коласа). Укр. ро́здорож, роздорі́жжя ’тс’. Беларуска-ўкраінская ізалекса, якая да прасл. *orz‑dorg‑ь > раз- (роз-) і дарога (гл.) параўн. раздарожжа (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)