пена́ты, ‑аў; адз. няма.

Уст. Родны дом, родны кут, дамашні ачаг.

[Ад лац. Penates — багі дамашняга ачага.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

склон, -у, мн. -ы, -аў, м.

У граматыцы: словазменная катэгорыя іменных часцін мовы, якая выражаецца флексіямі.

Родны с.

Клічны с.

|| прым. скло́навы, -ая, -ае.

Склонавыя канчаткі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

блі́жні, -яя, -яе.

1. Самы блізкі па адлегласці.

Бліжнія вёскі.

2. у знач. наз. блі́жні, -яга, мн. -ія, -іх, м. Родны чалавек або прыяцель.

Дапамога сваім бліжнім.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

радзі́мы, -ая, -ае (нар.-паэт.).

Родны.

Р. край.

Сустракай, радзімая (наз.), дарагіх гасцей.

○

Радзімая пляма — прыроджанае змяненне скуры.

◊

Радзімая пляма — недахоп, які з’яўляецца перажыткам чаго-н.

Радзімыя плямы мінулага.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Радны́ ’родны’ (брасл., Сл. ПЗБ). Гл. ро́дны. Пераход націску адбыўся пад уплывам аднакарэннага рус. родно́й ’родны’ ці ў выніку характэрнага для паўночна-заходняй зоны беларускіх гаворак зруху націску, параўн. куры́ца ’курыца’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ба́цькаўшчына, -ы, ж.

1. Краіна, дзе чалавек нарадзіўся, грамадзянінам якой ён з’яўляецца.

Любоў да Бацькаўшчыны.

2. Месца, родны куток, дзе нарадзіўся і вырас хто-н.

Малая б.

3. Набытак бацькі, спадчына.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Радня, да род 1, родны (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сро́дный (сходный) падо́бны; (однородный) аднаро́дны; (родственный) ро́дны;

сро́дные явле́ния падо́бныя (аднаро́дныя) з’я́вы;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пепели́ще ср.

1. (пожарище) уст. пажа́рышча, -шча ср., папялі́шча, -шча ср.;

2. уст. ро́дны кут, бацько́ўскі дом;

верну́ться на ста́рое пепели́ще вярну́цца ў ро́дны кут (бацько́ўскі дом).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ма́тчын, -а.

1. Які належыць матцы.

Матчына хата.

Матчыны вочы ў сэрца глядзяць (прыказка).

2. Уласцівы матцы (у 1 знач.).

Матчына ласка.

3. Такі, як у маткі (у 1 знач.).

У Алесі матчыны вочы.

4. Родны; народны.

Матчына мова.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)