раздабы́ты, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад раздабыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́шарсціць
‘знайсці, раздабыць што-небудзь; прывесці да ладу што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
вы́шаршчу |
вы́шарсцім |
| 2-я ас. |
вы́шарсціш |
вы́шарсціце |
| 3-я ас. |
вы́шарсціць |
вы́шарсцяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
вы́шарсціў |
вы́шарсцілі |
| ж. |
вы́шарсціла |
| н. |
вы́шарсціла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
вы́шарсці |
вы́шарсціце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
вы́шарсціўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
разжы́цца, -жыву́ся, -жыве́шся, -жыве́цца; -жывёмся, -жывяце́ся, -жыву́цца; зак. (разм.).
1. на чым і без дап. Нажыцца, разбагацець.
2. Пачаць жыць няблага, стаць матэрыяльна забяспечаным.
3. на што, чым, чаго. Дастаць, раздабыць што-н.
Р. на кніжкі.
|| незак. разжыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Разжы́цца ’разбагацець’ (Сл. ПЗБ, Некр.), ’раздабыць, дастаць, пазычыць’ (Бяльк.), разжыва́цца ’багацець’ (Інстр. 3), разжыва́нне ’абжыванне’ (Юрч. СНЛ), разжы́ў ’разжытак’ (Юрч. СНЛ). Ад раз- і жыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыдабы́ць, ‑буду, ‑будзеш, ‑будзе; зак., каго-што.
Разм. Дабыць, прыдбаць што‑н. (звычайна з цяжкасцю); раздабыць. — Пасядзеў бы без хлеба, а каня ніштаватага прыдабыў бы! Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыстара́цца ’раздабыць, прыгатаваць што-небудзь звычайна з цяжкасцямі, намаганнямі’ (Бяльк., ТСБМ), экспр. ’нарадзіць дзіця’ (віл., Сл. ПЗБ). Параўн. рус. пристара́ться, смал. ’пастарацца дастаць што-небудзь, паклапаціцца пра што-небудзь’; ’прыкласці намаганні, папрацаваць’. Прэфіксальны дэрыват ад стара́цца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
палява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; незак.
1. на каго, каго, за кім і без дап. Займацца паляваннем.
П. на ваўкоў.
Ён паляваў мядзведзя.
П. за перапёлкамі.
П. за варожым разведчыкам (перан.).
2. перан., за кім-чым або на што. Старацца раздабыць, атрымаць, украсці што-н. (разм.).
П. за рэдкай кнігай.
3. Знаходзіцца ў стане цечкі (пра жывёлу; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
расстара́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Вельмі стараючыся, раздабыць, набыць што‑н. За гаспадарку ненарокам Міхал на новым месцы ўзяўся: Каня, кароўку расстараўся. Колас. [Толя] спадзяваўся даведацца што-небудзь пра жыхароў са спаленых дамоў і расстарацца хоць кавалак хлеба. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падастава́ць, -стаю́, -стае́ш, -стае́; -стаём, -стаяце́, -стаю́ць; зак., што.
1. Дастаць, выцягнуць усё, многае або вялікую колькасць чаго-н.
П. кнігі з шафы.
2. (1 і 2 ас. адз. не ўжыв.). Выняць што-н. схаванае — пра ўсіх, многіх.
Касцы падаставалі сваю перакуску і пачалі есці.
3. (1 і 2 ас. адз. не ўжыв.). Раздабыць што-н. — пра ўсіх, многіх.
Дзе яны падаставалі такія ракеткі?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раздабы́ткі, ‑аў; адз. няма.
Разм. У выразе: на (у) раздабыткі — каб раздабыць што‑н., разжыцца на што‑н. (ісці, хадзіць і пад.). Усе ўчатырох ідуць яны ў раздабыткі. На кірмашах, каля цэркваў круціць катрынку Цэнтразыхер, падспеўваюць Паўлюк і Кузьма, а катрыншчык абыходзіць слухачоў з шапкаю. Лужанін. Амаль кожны дзень хадзілі мы на раздабыткі правіянту, колькі разоў я быў у ахове, хадзіў на разгром гарнізона ў Клецішчах. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)