прапячы́ся, ‑чэцца; зак.
1. Спячыся да гатоўнасці. Хлеб добра прапёкся.
2. Пячыся некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пропека́ться
1. пячы́ся, выпяка́цца, упяка́цца;
2. (сильно прогреваться) прапяка́цца, напяка́цца;
3. страд. пячы́ся, выпяка́цца; прапяка́цца, напяка́цца; см. пропека́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жа́риться
1. (подвергаться действию жара) пячы́ся; сма́жыцца; сква́рыцца; пра́жыцца, прэ́гчыся;
2. (находясь в жарком месте) разг. пячы́ся;
3. страд. пячы́ся; сма́жыцца; сква́рыцца; пра́жыцца, прэ́гчыся; палі́цца; см. жа́рить 1, 2.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пры́шчыцца, ‑чыцца; незак.
Абл. Пячыся, пражыцца. Рошчына Падышла ў дзяжы — Дзяжа ацалела на ўзлеску. Хутка прышчыліся праснакі: З пажарышча толькі патэльня. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сква́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пячыся на агні; смажыцца.
У печы скварыцца свежае сала.
2. перан. Грэцца на сонцы; быць у вельмі гарачым месцы (разм.).
|| зак. сасква́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трапята́цца, -пячу́ся, -пе́чашся, -пе́чацца; -пячы́ся; незак.
1. Пастаянна рухацца, варушыцца, дрыжаць.
Трапечацца лісце асіны.
Трапечуцца ветразі.
У сетцы трапяталася рыба.
2. Узмоцнена, часта біцца з прычыны моцнага хвалявання (пра сэрца).
Сэрца трапечацца ў грудзях.
|| наз. трапята́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шко́дна,
1. Прысл. да шкодны.
2. у знач. вык. Аб адмоўным уздзеянні чаго‑н. Курыць шкодна. □ [Ніна:] Глядзі, на сонцы вельмі не пячыся, табе шкодна! Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапячы́ся, -пяку́ся, -пячэ́шся, -пячэ́цца; -пячо́мся, -печаце́ся, -пяку́цца; -пёкся, -пякла́ся, -ло́ся; -пячы́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Папячыся больш, чым трэба, моцна запячыся.
Хлеб перапёкся.
2. перан. Прабыць вельмі доўга на сонцы (разм.).
|| незак. перапяка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
жечься
1. пячы́ся;
крапи́ва жжётся крапіва́ пячэ́цца;
2. страд. палі́цца; см. жечь 1.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Недапе́ка ’дурань, дурніца’ (Яўс.), недапёка ’недавучка’ (Нас.), ’нязграбны чалавек’, недапе́клы, ’не зусім разумны’, недапе́чаны, недапячоны ’тс’ (Сл. ПЗБ), з неда- ’недастаткова’ і пячы́ (іранічна), параўн. недапе́чаны ’недапечаны; недавучаны; неразумны, дурнаваты’; магчымы ўплыў дзеяслова пячы́ся ’клапаціцца, даглядаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)