абязво́дзець, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ее; зак.
Стаць бязводным.
Пустыня абязводзела.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пустэ́льня, -і, мн. -і, -яў, ж.
Тое, што і пустыня.
|| прым. пустэ́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напаўмёртвы, -ая, -ае.
1. Амаль мёртвы, блізкі да смерці.
Н. чалавек.
2. перан. Бязлюдны, пусты.
Напаўмёртвая пустыня.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
безбярэ́жны, -ая, -ае.
Такі шырокі, што не відаць берагоў; неаглядны, бязмежны.
Безбярэжная пустыня.
Безбярэжнае мора.
|| наз. безбярэ́жнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бязво́дны, -ая, -ае.
1. Пазбаўлены вады, вільгаці.
Бязводная пустыня.
2. Які не мае ў сваім складзе вады (спец.).
Б. раствор.
|| наз. бязво́днасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цяжкадасту́пны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, да якога цяжка даступіцца; непраходны. Цяжкадаступныя горы. Цяжкадаступная пустыня.
2. Цяжкі для разумення, вывучэння. Цяжкадаступны стыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пу́шча ’густы, непраходны лес; нетры’ (ТСБМ, ТС, Шат., Бяльк., Гарэц., Др.-Падб., Мядзв., Яруш.), ’пусташ, бязлюднае месца’ (ЛА, 2), ’зараслі ў забалочанай мясцовасці’ (валож., ЛА, 1), пу́шча‑драму́шча ’дзікі лес, пра які гаворыцца ў беларускіх казках’ (Мядзв.), ст.-бел. пуща ’пустыня, пустка’ (Нас. гіст.), укр. пу́ща ’дрымучы лес, лясныя нетры’, польск. puszcza ’бязлюднае месца; пустка’, харв. pȗšća ’пустая мясцовасць’ (Скок, 3, 82), славен. pušča ’папар; дзікая мясцовасць; пустэча’. Прасл. *puštja (< pustъ, гл. пусты́); паводле Банькоўскага (2, 967), пушча абазначала спрадвечна бязлюднае месца ў адрозненне ад пусты́ня (гл.), што абазначала месца, пакінутае людзьмі, параўн., аднак, славен. puščava ’пустыня’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ме́льстынь, мяльстыня́ ’мель, доўгая каса ў рацэ, возеры’ (нясв., Яшк.). Утварэнне з суфіксамі ‑ынь (‑ыня) прасл. ‑ynʼi ад прыметніка мелісты (як пустыня ад pustъ і ‑ynʼi).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вастрано́сы, ‑ая, ‑ае.
1. З вострым, тонкім носам (пра жывыя істоты).
2. Які мае доўгі, вузкі нос, насок. Вастраносыя бацінкі. □ Носіць вадзяная пустыня на ўлоннях сваіх быстрыя вастраносыя чаўны і лёгкія чайкі-душагубкі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пусце́ля ’абложная зямля’ (ДАБМ, камент., 858), параўн. укр. пустеля ’пустыня’, славен. pustela ’пусты чалавек’, макед. nycmenuja ’пустое месца, пусты край’. Утворана ад пусты ’незаняты’ (< *pustь), адносна суфіксацыі гл. Слаўскі, SP, 1, 109.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)