тарнава́ць

‘прымяняць што-небудзь; прыстасоўваць што-небудзь да чаго-небудзь; малаціць неразвязаныя снапы’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. тарну́ю тарну́ем
2-я ас. тарну́еш тарну́еце
3-я ас. тарну́е тарну́юць
Прошлы час
м. тарнава́ў тарнава́лі
ж. тарнава́ла
н. тарнава́ла
Загадны лад
2-я ас. тарну́й тарну́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час тарну́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

лячы́ць, лячу́, ле́чыш, ле́чыць; ле́чаны; незак., каго-што.

Прымяняць медыцынскія сродкі для спынення якой-н. хваробы, імкнуцца паправіць здароўе.

Л. сухоты.

Л. хворага.

|| звар. лячы́цца, лячу́ся, ле́чышся, ле́чыцца.

|| наз. лячэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

канспірава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., каго-што і без дап.

Прымяняць метады канспірацыі, захоўваць у тайне што‑н. Канспіраваць дзейнасць. Умець канспіраваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

применя́ть несов.

1. (прилагать) прымяня́ць; (употреблять) ужыва́ць; (использовать) выкарысто́ўваць, скарысто́ўваць;

2. (приспособлять) прыстасо́ўваць; см. примени́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

практыкава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; незак.

1. што. Прымяняць на практыцы (кніжн.).

П. новую форму работы.

2. Праходзіць практыку (у 3 знач.).

Студэнты практыкуюць у клініцы.

3. каго-што. Пастаяннай работай прывіваць якія-н. навыкі, прывучаць рабіць што-н.

П. сваю памяць.

4. Мець практыку (у 5 знач.; уст.).

У Полацку практыкуюць мінскія ўрачы.

|| наз. практыкава́нне, -я, н. (да 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разбо́йнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Займацца разбоем, грабяжамі. Пасля даследавання забойства схіляюся к таму, што бандыт Гусак разбойнічаў адзін. Пестрак.

2. Займацца гвалтам, прымяняць сілу для дасягнення чаго‑н. — Не разбойнічай! Тое бяры, што даю табе, а сілай не дам браць, людзей клікаць буду. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыяле́ктыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

1. У марксісцкай філасофіі — навука пра найбольш агульныя законы руху і развіцця прыроды, грамадства і мыслення, тэорыя і метад пазнання і рэвалюцыйнага пераўтварэння рэчаіснасці.

2. Працэс руху, развіцця чаго‑н. Дыялектыка пазнання. Дыялектыка гісторыі.

3. Уст. Уменне спрачацца, прымяняць лагічныя довады ў спрэчках.

[Грэч. dialektikē.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

практыкава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; незак.

1. што. Прымяняць на справе, на практыцы. Практыкаваць стварэнне комплексных брыгад.

2. Праходзіць практыку (у 4 знач.). Студэнты практыкуюць у клініцы.

3. каго-што. Пастаяннай работай, практыкай развіваць што‑н., прывіваць якія‑н. навыкі. Старыя шпакі, відавочна, практыкавалі маладых у лятанні, каб умацаваць іх крыл[ы] перад дарогай у вырай. Колас.

4. Уст. Займацца ўрачэбнай ці юрыдычнай практыкай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыяле́ктыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

1. Філасофскае вучэнне аб усеагульных законах руху і развіцця прыроды, чалавечага грамадства і мыслення; навуковы метад пазнання з’яў прыроды і грамадства шляхам ускрыцця ўнутраных супярэчнасцей і барацьбы процілегласцей, якія прыводзяць да скачкападобнага пераходу з адной якасці ў другую.

Матэрыялістычная д.

2. Сам працэс такога руху і развіцця.

Д. падзей.

Д. гісторыі.

3. Майстэрства весці спрэчкі, прымяняць лагічныя довады (уст.).

|| прым. дыялекты́чны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Д. матэрыялізм.

Д. метад.

|| наз. дыялекты́чнасць, -і, ж. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

лячы́ць, лячу, лечыш, лечыць; незак., каго-што.

Імкнуцца паправіць, вярнуць здароўе пры дапамозе лекаў і іншых медыцынскіх сродкаў. Лячыць хворага. □ Цэлы год лечаць .. [Сасакі] дактары і ніяк не могуць вылечыць, не могуць перамагчы лютай, няўмольнай хваробы. Арабей. // Прымяняць лекі і іншыя медыцынскія сродкі для вылечвання якога‑н. хворага органа. Лячыць сэрца. Лячыць лёгкія. // Прымаць захады для спынення якой‑н. хваробы. Лячыць грып. // перан. Разм. Адбудоўваць, аднаўляць. Край ажывае, Лечыць свае раны, Будуе дбайна Свой шчаслівы лёс. Астрэйка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)