прызёр, ‑а, м.
Удзельнік спаборніцтва, які атрымаў прыз 1. Прызёр Спартакіяды народаў СССР.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праска́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Спец. Пэўны лік збояў, які пазбаўляе каня права на прыз.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ку́бак, -бка, мн. -бкі, -бкаў, м.
1. Невялікая, звычайна з ручкай, гліняная, фарфоравая ці іншая пасудзіна для піцця.
К. кавы.
2. Спартыўны прыз у выглядзе вазы (звычайна з каштоўнага матэрыялу), што ўручаецца пераможцу ў спартыўных спаборніцтвах.
Пераходны к.
|| прым. ку́бкавы, -ая, -ае (да 2 знач.).
К. матч.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ска́чкі, -чак мн., спорт. ска́чки, бега́;
узя́ць прыз на ~ках — взять приз на ска́чках
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прызавы́ 1, ‑ая, ‑ое.
Які мае адносіны да прыза 1, звязаны са спаборніцтвамі на прыз. Прызавое месца. Прызавыя медалі.
прызавы́ 2, ‑ая, ‑ое.
Які мае адносіны да прыза 2. Прызавое судна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узнагарода, прэмія, прыз
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
ку́бак, ‑бка, м.
1. Невялікая, звычайна з ручкай, фарфоравая гліняная ці іншая пасудзіна для піцця. Лукаш апетытна еў з чыгуна бульбяную кашу, кусаў хлеб і запіваў з вялікага белага кубка малаком. Ермаловіч.
2. Ваза з каштоўнага матэрыялу, што ўручаецца пераможцу ў спартыўным спаборніцтве як прыз. Пераходны кубак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прызагра́дак (прызагрудак), прызагру́док, прыза́гараднік ’агароджаная частка двара для жывёлы’ (Інстр. 2; жыт., ДАБМ), пры́згородок ’тс’ (петрык., лельч., З нар. сл.). Лексікалізацыя словазлучэння прыз (дыял. варыянт праз) і агаро́да з дыялектнымі варыянтамі кораня, або пры і заг(а)рада(к); да фанетыкі параўн. сучаснае народнае Нава́градак (< ст.-бел. Новогородок), Навагру́дак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыма́т, ‑у, М ‑маце, м.
Кніжн. Перавага, найважнейшае значэнне; першаснасць. У поглядах на літаратуру М. Піятуховіч выходзіў з сацыялагічнага разумення творчай дзейнасці мастака, з прымату сацыяльна-эканамічных, гістарычных фактараў. Мушынскі. Загаловак «Песня кулікоў» на першы погляд аддае прымат мары над рэальнасцю. У. Калеснік. З Драздом пайшла Варона на заклад, Што лепш спяе, што лепшы голас мае, Што першы прыз бясспрэчна атрымае, Бо тут, маўляў, яе прымат. Валасевіч.
[Ад лац. primatus — першае месца, старшынство.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыс ’шост для кіравання плытом, чаўном і пад. (доўгае вясло, багор, бусак)’ (ТСБМ, Сцяшк., Мат. Гродз.; віл., пух., Сл. ПЗБ; Скарбы), прыз ’бусак’ (Цых.), прыс ’вочап у студні з жураўлём’ (навагр., ДАБМ). Запазычанне з жаргону польскіх плытагонаў, дзе prysa азначае ’шост’. Апошняе з ням. Spriess ’тс’ (Брукнер, 440). Змяненне роду пад уплывам шост. Паводле Гутшміта (ZfSl, 19, 2, 268), з-за адрозненняў у родзе з польскім словам запазычана праз літ. prýsas ’тс’ з усходнепрускага prîse ’доўгі шост’ (Фрэнкель, 655).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)