нэ́пман, -а, мн. -ы, -аў, м. (разм.).

Прыватны прадпрыемец перыяду нэпа; гандляр.

|| прым. нэ́пманскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыва́тнік, -а, мн. -і, -аў, м. (разм.).

Прыватны гандляр, прадпрыемец.

|| ж. прыва́тніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. прыва́тніцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

антрэпрэнёр, ‑а, м.

У капіталістычных краінах — прыватны тэатральны прадпрыемец.

[Фр. entrepreneur.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыватна...,

Першая састаўная частка складаных слоў, якая па значэнню адпавядае слову «прыватны» (у 1 знач.), напрыклад: прыватнагаспадарчы, прыватнакапіталістычны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ха́тні, -яя, -яе.

1. гл. хата.

2. Прыватны, сямейны.

Х. настаўнік.

3. Просты, свойскі.

4. Прыручаны, не дзікі.

Хатнія жывёлы і птушкі.

5. у знач. наз. ха́тнія, -іх. Члены сям’і.

Атрымаў ліст ад сваіх хатніх.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дама́шні, -яя, -яе.

1. Які адносіцца да дома, сям’і, прызначаны для карыстання дома.

Д. тэлефон.

Д. халат.

2. Зроблены, прыгатаваны дома або прызначаны для выканання дома.

Д. хлеб.

Дамашняе заданне.

3. Сямейны, прыватны.

Дамашняе выхаванне.

4. Свойскі, не дзікі.

Дамашнія жывёлы.

5. у знач. наз. дама́шнія, -іх. Члены сям’і (разм.).

Нашы дамашнія.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паве́раны, ‑ага, м.

Асоба, якая мае права дзейнічаць ад імя якой‑н. асобы або ўстановы ў афіцыйным парадку. Прыватны павераны.

•••

Павераны ў справах — дыпламатычны прадстаўнік, ніжэйшы на ранг за пасла, пасланніка.

Прысяжны павераны — афіцыйная назва адваката ў Расіі да рэвалюцыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грама́дскі, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да грамадства, які ўзнікае ў грамадстве, звязаны з дзейнасцю людзей у грамадстве.

Г. лад.

Грамадскае становішча.

Грамадскія навукі.

Грамадскае жыццё.

Грамадская думка.

Грамадскія адносіны.

2. Звязаны з работай па добраахвотным абслугоўванні палітычных, культурных, прафесійных патрэб калектыву.

Грамадская арганізацыя.

Г. кантралёр.

Грамадская работа.

3. Які належыць грамадству, не прыватны.

Грамадская ўласнасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ураўне́нне, ‑я, н.

Матэматычная роўнасць з адной або некалькімі невядомымі велічынямі, якая захоўвае сваю сілу толькі пры пэўных значэннях гэтых велічынь. Алгебраічнае ўраўненне. Трыганаметрычныя ўраўненні. Ураўненне з двума невядомымі.

•••

Біквадратнае ўраўненне — прыватны выпадак ураўнення чацвёртай ступені, рашэнне якога зводзіцца да рашэння квадратнага ўраўнення.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ідыёт. Праз польск. idiota (параўн. ідзіво́т (Бяльк.) з рус.). З лац. idiōta ’недасведчаны, невук, прасталюдзін, прасцяк’ < грэч. ἰδιώτης ’прыватная асоба, міранін, прасцяк’ ад ἴδιος ’прыватны, уласны, асаблівы’. Слаўскі, 1, 443; Шанскі, 2, I, 14. Пад рус. уплывам усякаецца ‑а на канцы слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)