про́цьма, -ы, ж.
1. Бездань, прорва (у 1 знач.; уст.).
2. перан., каго-чаго. Вялікае мноства, безліч.
П. народу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бяздо́нніца, ‑ы, ж.
Разм. Тое, што і бездань (у 1, 3 знач.); прорва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зе́ўра, ‑ы, ж.
Разм. Прорва, адтуліна. [Ганна] як бы ажыла, у момант, нібы пры бляску маланкі ўбачыла пясок, гліну, цёмную зеўру ямы. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прадо́нне, ‑я, н.
Бездань, бяздонне; прорва. Па крутых спадах імчыць ледніковы паток. Ён шуміць у вузкіх горных праходах,.. з грымотным гулам падае з абрываў у прадонні. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Прэ́рва ’перапынак’, ’перашкода’ (Нас., Байк. і Некр., Яруш.), прорва, прэрвяны ’дождж з перапынкамі’ (шчуч., ЛА, 2), прорва ’прамежак паміж дамамі ў вёсцы’, ’прастора паміж дзвюма вёскамі’ (бераст., ЛА, 5). З польск. przerwa ’перапынак’. Параўн. прорва (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прадонне ’бездань, бяздонне’, ’прорва’ (ТСБМ, Др.-Падб., Гарэц., Нас., Касп., Сл. ПЗБ), прадо́нная ’тс’ (Нас.). Гл. бездань; аднак у дадзеным выпадку цяжкасці ўзнікаюць з семантыкай прыстаўкі. Не выключаны што гэта калька (прынамсі, частковая) літ. pragaras ’пекла, апраметная’ або pragarmė ’бездань, прорва’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ліхоцце ’ўвасабленне зла, ліха’ (Янк. 3.), ліхоццё ’дрэнь’, ’пагібель, прорва’ (Нас.). Да ліха, ліхата́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Про́валь, про́вэль ’прорва, бездань’ (Нас., Нікан.). Рус. прова́ль ’тс’. Дэрыват ад правалі́ць(ца) з суф. ‑ь. Гл. яшчэ права́лле.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хля́би мн., уст., поэт., ед.; хля́бь бе́здань, -ні ж., про́рва, -вы ж.;
◊
хля́би небе́сные разве́рзлись шутл. бе́здань нябе́сная раскры́лася.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Зе́ўра ’прорва, адтуліна’, зяўры ’губы’ (лаг., Сл. паўн.-зах.). З суфіксам ‑р‑, які выступае ў назвах частак цела (рабро, дыял. бядро), ад зеў (< зяваць). Гл. зяўна́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)