не́калі нареч.

1. (нет времени) не́когда;

2. (в далёком прошлом) не́когда, пре́жде; когда́-то;

н. там было́ непрахо́днае бало́та — не́когда (пре́жде, когда́-то) там бы́ло непроходи́мое боло́то;

3. (в будущем) когда́-то, когда́-нибудь;

н. і гэ́та зро́бім — когда́-то (когда́-нибудь) и э́то сде́лаем

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

упе́рад нареч.

1. вперёд;

зрабі́ць два кро́кі ўпе́рад — сде́лать два шага́ вперёд;

2. ра́ньше, пре́жде, вперёд;

у. паду́май, а по́тым гавары́ — вперёд (ра́ньше, пре́жде) поду́май, а пото́м говори́;

прыйсці́ ўпе́рад за ўсіх — прийти́ ра́ньше всех;

уза́д і ўпе́рад — взад и вперёд;

ні ўзад ні ўпе́рад — ни взад ни вперёд;

папа́ўся (тра́піў) у не́рат — ні ўзад ні ўпе́радпогов. ни туда́ ни сюда́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

быва́лый

1. (былой, бывший прежде) разг. ко́лішні, міну́лы; (привычный — ещё) не но́вы, звыча́йны;

быва́лые го́ды ко́лішнія (міну́лыя) гады́;

э́то де́ло быва́лое гэ́та спра́ва звыча́йная;

2. (сведущий, опытный) разг. быва́лы чалаве́к;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

не́жели союз, книжн. чым, як; при сравнит. ст. передаётся ещё конструкциями с предлогом: за (каго, што);

она́ добре́е, не́жели сестра́ яна́ дабрэ́йшая за сястру́;

пре́жде не́жели перш чым, пе́рад тым як.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пе́рад I предлог с твор.

1. в разн. знач. пе́ред, пред;

п. ле́сам — пе́ред ле́сом;

не адступа́ць п. ця́жкасцямі — не отступа́ть пе́ред тру́дностями;

2. (по сравнению) пе́ред, пред, в сравне́нии с;

яны́ нішто́ п. ім — они́ ничто́ пе́ред (в сравне́нии с) ним;

3. (во временном знач.) пре́жде (чего); (при обозначении времени действия — ещё) на;

п. усі́мпре́жде всего́;

п. за́хадам со́нца — на зака́те (со́лнца)

пе́рад II, -ду сущ., м.

1. перёд; (в телеге, санях — ещё) передо́к;

п. суке́нкі — перёд пла́тья;

2. сапож. перёд

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чым союз сравнит.

1. (в начале придаточного предложения с инф.) чем; вме́сто того́ что́бы;

чым ісці́ пяшко́м, лепш пае́хаць трамва́ем — чем (вме́сто того́ что́бы) идти́ пешко́м, лу́чше пое́хать трамва́ем;

2. (со сравнит. ст. и при союзе тым в др. предложениях) чем;

чым хутчэ́й, тым лепш — чем быстре́е, тем лу́чше;

3. (после сравнит. ст.) чем; не́жели;

яна́ зрабі́ла больш, чым ён — она́ сде́лала бо́льше, чем он;

гэ́та ўжо больш, чым дру́жбаэ́то уже́ бо́льше, чем (не́жели) дру́жба;

перш (ране́й) чымпре́жде чем; пре́жде не́жели

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

роди́ться

1. сов. нарадзі́цца; несов. раджа́цца, радзі́цца; нараджа́цца;

2. перен. (появиться, возникнуть) сов. з’яві́цца, узні́кнуць, нарадзі́цца, несов. з’яўля́цца, узніка́ць, нараджа́цца;

3. (произрасти, произрастать) сов. урадзі́ць; несов. радзі́ць;

пре́жде здесь пло́хо роди́лась пшени́ца, а в э́том году́ роди́лась хорошо́ ране́й тут дрэ́нна радзі́ла пшані́ца, а ў гэ́тым го́дзе ўрадзі́ла до́бра;

роди́ться в руба́шке нарадзі́цца ў кашу́лі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

напе́рад нареч.

1. вперёд;

забяга́ць н. — забега́ть вперёд;

зрабі́ць крок н. — сде́лать шаг вперёд;

2. разг. (сперва) вперёд, пре́жде, ра́ньше;

3. разг. (в счёт будущего) вперёд;

узя́ць пла́ту н. — взять пла́ту вперёд;

4. в знач. межд. вперёд;

н., тава́рышы! — вперёд, това́рищи!;

крок н., два кро́кі наза́д — шаг вперёд, два ша́га наза́д;

глядзе́ць н. — смотре́ть вперёд

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вперёд нареч.

1. напе́рад, упе́рад;

вперёд, к побе́де! напе́рад да перамо́гі!;

2. (впредь) разг. надале́й; у дале́йшым;

3. (авансом) разг. напе́рад;

взять пла́ту вперёд узя́ць пла́ту напе́рад;

4. (прежде) разг. упе́рад, ране́й;

5. предлог с род., разг. (раньше кого-, чего-л.) ране́й за;

он прие́хал вперёд всех ён прые́хаў ране́й за ўсіх;

(сде́лать) шаг вперёд (зрабі́ць) крок напе́рад;

ни взад ни вперёд ні ўзад ні ўпе́рад.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

всёII нареч., разг., в разн. знач. усё;

всё ж, всё же усё ж;

он всё се́рдится ён усё злуе́цца (злуе́);

он всё ещё у́чится ён усё яшчэ́ ву́чыцца;

де́ло расстро́илось, и всё из-за вас спра́ва разла́дзілася, і ўсё праз вас;

всё бо́лее и бо́лее сгуща́лись су́мерки усё больш і больш змярка́лася;

как есть всё усё чы́ста;

всё равно́ усё ро́ўна (адно́);

пре́жде всего́ перш за ўсё, найпе́рш.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)