прасяка́цца 1, ‑аецца; незак.
1. Незак. да прасячыся.
2. Зал. да прасякаць 1.
прасяка́цца 2, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да прасякнуцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насы́ціцца, -сы́чуся, -сы́цішся, -сы́ціцца; зак.
1. Наесціся ўволю.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Прасякнуцца, набрыняць якім-н. рэчывам; увабраць у сябе што-н.
Зямля насыцілася вільгаццю.
3. перан. Поўнасцю задаволіць свае патрэбы, жаданні і пад. (разм.).
|| незак. насыча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. насычэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
испо́лнитьсяII сов., уст. (наполниться) напо́ўніцца (чым); (проникнуться) прася́кнуцца;
се́рдце испо́лнилось ра́достью (ра́дости) сэ́рца напо́ўнілася ра́дасцю.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напі́цца, -п’ю́ся, -п’е́шся, -п’е́цца; -п’ёмся, -п’яце́ся, -п’ю́цца; напі́ўся, -піла́ся, -ло́ся; напі́ся; зак.
1. чаго і без дап. Выпіць чаго-н., каб наталіць смагу; папіць.
Н. вады.
2. Дайсці да стану ап’янення.
Н. на вяселлі.
3. перан., чаго і без дап. Насыціцца, прасякнуцца чым-н.
◊
Напіцца (насмактацца) крыві чыёй (разм., неадабр.) — памучыць каго-н., паздзекавацца з каго-н.
|| незак. напіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Пасняка́ць ’высмаркацца’ (свісл., Сцяшк. Сл.), карэліц. ’вычысціць нос’ (Сл. ПЗБ). Укр. сякати(ся) ’смаркацца, фыркаць’, польск. siąkać, славац. siakať ’тс’. Мацкевіч (Сл. ПЗБ, 3, 430) выводзіць бел. лексему з па‑ і польск. siąkać ’тс’. Устаўное ‑н‑ можна разглядаць як кампенсацыю пасля насавога ą. Аднак генетычна гэтыя лексемы ўзыходзяць да прасл. sęknęti (гл. Фасмер, 3, 826). Параўн. бел. прасякнуцца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
намалі́цца, ‑малюся, ‑молішся, ‑моліцца; зак.
Разм.
1. Многа, доўга памаліцца. А дома маліцца богу не выпадала, — больш награшыш, чым намолішся. Колас.
2. перан. (з адмоўем і дзеясл. магчы). Прасякнуцца любоўю, павагай да каго‑н. — Ды што вы, Якуб Панасавіч, .. [Захар] жа заўсёды не можа памаліцца на вас! — ўзмахнула.. [Каця] рукамі. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прасяка́цца I несов.
1. в разн. знач. проруба́ться; см. прасячы́ся;
2. страд. проруба́ться; просека́ться; см. прасяка́ць I
прасяка́цца II (чым) несов. проника́ться; преисполня́ться (чем, чего); см. прася́кнуцца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пропита́тьсяII сов.
1. (смочиться насквозь) прамо́кнуць (ад чаго), стаць мо́крым (ад чаго); нацягну́ць (сы́расці); набра́цца (чаго);
сте́ны пропита́лись сы́ростью сце́ны прамо́клі (ста́лі мо́крымі) ад сы́расці;
бревно́ пропита́лось водо́й бервяно́ набра́лася сы́расці (нацягну́ла ві́льгаці);
2. (насытиться) напо́ўніцца, насы́ціцца;
во́здух пропита́лся за́пахом мо́ря паве́тра напо́ўнілася (насы́цілася) па́хам мо́ра;
3. перен. прася́кнуцца;
пропита́ться но́выми иде́ями прася́кнуцца но́вымі ідэ́ямі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
насы́ціцца, ‑сычуся, ‑сыцішся, ‑сыціцца; зак.
1. Наесціся ўволю, дасыта. [Дзямід:] — Алень паваліўся на зямлю, а рысь пачала кавалкамі рваць яго мяса, аж пакуль не насыцілася так, што і паварушыцца ёй цяжка было. В. Вольскі. // перан. Разм. Поўнасцю задаволіць свае патрэбы, жаданні і пад. Глядзіш і не можаш наглядзецца, не можаш насыціцца белай радасцю, што апанавала ўсё наваколле, што адна непадзельна ўладарыць зараз над прыродай. Кандрусевіч.
2. Прасякнуцца, набрыняць якім‑н. рэчывам; увабраць у сябе што‑н. у дастатку. Глеба насыцілася вадой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
натхні́ць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.
1. Выклікаць натхненне, творчы ўздым. // Выклікаць, абудзіць, навеяць што‑н. (пачуцці, думкі і пад.); прымусіць прасякнуцца чым‑н. І ты будзеш, як матку, любіць Словы тыя, якія натхніў Гэты шорах і стукат рабін Пад вятрамі загадкавых ніў! Куляшоў.
2. Выклікаць душэўны ўздым, заахвоціць да якіх‑н. дзеянняў. [Слова] здольна суцешыць гора, выклікаць весялосць, натхніць на подзвіг. Юрэвіч. Першамайскія падарункі Радзіме яшчэ больш натхнілі дружны шахцёрскі калектыў. Кулакоўскі. Лазавенка пасылаў.. [на будоўлю] лепшых людзей і лічыў, што яны павінны натхніць, пацягнуць за сабой усіх астатніх. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)