пла́каць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. пла́чу пла́чам
2-я ас. пла́чаш пла́чаце
3-я ас. пла́ча пла́чуць
Прошлы час
м. пла́каў пла́калі
ж. пла́кала
н. пла́кала
Загадны лад
2-я ас. пла́ч пла́чце
Дзеепрыслоўе
цяп. час пла́чучы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

роў², ро́ву, м.

1. Моцны працяглы крык некаторых жывёлін; гукі, якія нагадваюць такі крык.

Мядзведжы р.

Р. самалётаў.

Р. буры (перан.).

2. Моцны плач (разм.).

Дзеці ўсчалі р.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

галасі́ць, -лашу́, -ло́сіш, -ло́сіць; незак.

1. Голасна плакаць, прыгаворваючы (напр., у час пахавальнага абраду).

Г. па нябожчыку.

2. перан. Ствараць гукі, падобныя на плач.

Галасіла завіруха.

|| наз. галашэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

галашэ́нне ср.

1. плач с причита́нием;

2. этн. причита́ние, запла́чка ж.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

напла́каць, -пла́чу, -пла́чаш, -пла́ча; -пла́ч; зак.

1. што і чаго. Праліць нейкую колькасць слёз (разм.).

2. што. Плачучы, давесці да чырвані, прыпухласці (вочы).

◊

(Як) кот наплакаў (разм., жарт.) — пра вельмі малую колькасць чаго-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

куга́канне ср., разг.

1. плач м. (грудного ребёнка);

2. крик м. (совы)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Тру́бес ‘галашэнне, моцны плач’ (ТС). Гл. труб.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Плак ’плач’ (Нас.; Бяльк.; Юрч. Вытв.), плакалі, плакма плакаць, плакаць пяаком ’бедаваць, слёзна наракаць, плачучы, скардзіцца’ (Нас., ТС), мсцісл. плакану́ць ’горка паплакаць’, пяа‑ кыпьнік, плакун ’плаксун’ (Юрч. Вытв.), рус. пск., калін., наўг. плак ’плач, слёзы’, славен. plak ’плач, патаканне’, серб. славойск. plak ’голас вароны’. Да плакаць (гл.). Утворана па ўзору крык, крок пры дапамозе суф. ‑ь, што далучаўся да асновы *plak‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мета́фара, ‑ы, ж.

Ужыванне слова або выразу ў пераносным значэнні, заснаванае на падабенстве або параўнанні, напрыклад: «плач ветру», «гоман лесу».

[Ад грэч. metaphora — перанос.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

неи́стовый

1. шалёны; (яростный) раз’ю́шаны; лю́ты; (безудержный) нястры́мны, страшэ́нны;

неи́стовые аплодисме́нты гара́чыя апладысме́нты;

неи́стовый плач нястры́мны плач;

неи́стовые вы́ходки шалёныя вы́хадкі;

2. (одержимый) утрапёны; па́лкі;

◊

крича́ть неи́стовым го́лосом крыча́ць не́мым го́ласам.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)