гарэ́тнічаць

‘перажываць гора, няшчасце’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. гарэ́тнічаю гарэ́тнічаем
2-я ас. гарэ́тнічаеш гарэ́тнічаеце
3-я ас. гарэ́тнічае гарэ́тнічаюць
Прошлы час
м. гарэ́тнічаў гарэ́тнічалі
ж. гарэ́тнічала
н. гарэ́тнічала
Загадны лад
2-я ас. гарэ́тнічай гарэ́тнічайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час гарэ́тнічаючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

заперажыва́ць

‘пачаць перажываць’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. заперажыва́ю заперажыва́ем
2-я ас. заперажыва́еш заперажыва́еце
3-я ас. заперажыва́е заперажыва́юць
Прошлы час
м. заперажыва́ў заперажыва́лі
ж. заперажыва́ла
н. заперажыва́ла
Загадны лад
2-я ас. заперажыва́й заперажыва́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час заперажыва́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

перабыва́ць

‘перажываць, пераадольваць’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. перабыва́ю перабыва́ем
2-я ас. перабыва́еш перабыва́еце
3-я ас. перабыва́е перабыва́юць
Прошлы час
м. перабыва́ў перабыва́лі
ж. перабыва́ла
н. перабыва́ла
Загадны лад
2-я ас. перабыва́й перабыва́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час перабыва́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

бале́ць², -е́ю, -е́еш, -е́е; незак., за каго-што (разм.).

Востра перажываць за поспехі ці няўдачы спартыўнай каманды, за выступленне спартсмена і пад.

Б. за зборную краіны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

смуткава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; незак.

1. Гараваць з прычыны чыёй-н. смерці.

2. Сумаваць, журыцца, перажываць смутак.

Смуткуе хлопец па доме.

|| наз. смуткава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гарава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; незак.

1. Жыць бедна, цярпець нястачу.

Век ён гаруе.

2. Тужыць, сумаваць, перажываць якое-н. гора.

Г. па дачцэ.

|| наз. гарава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

штармава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; незак.

Вытрымліваць, перажываць шторм. Мы штармавалі два дні ў адкрытым моры.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прайма́цца ’перажываць’ (шчуч., Сл. ПЗБ). З польск. przejmować się ’тс’ (там жа).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гарава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.

1. Жыць бедна, цярпець гора. Так і гаруе бедны Сцяпан: зямлі мала, сям’я — сем ратоў, кожнага накармі. Чарнышэвіч. Тады перастануць гараваць, як не будзе каму панаваць. Прыказка.

2. Сумаваць, тужыць па чым‑н.; перажываць якое‑н. няшчасце. Пражылі [Марта з Васілём] пяць год, а дзяцей усё не было. Асабліва гаравала па гэтым Марта. Пестрак.

•••

Гора гараваць (нар.-паэт.) — перажываць гора, пакутаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пачуццё, -я́, мн. пачу́цці, -яў, н.

1. чаго і якое. Здольнасць усведамляць, перажываць, разумець што-н. на аснове адчуванняў, уражанняў.

П. гордасці за сваю радзіму.

П. ўласнай годнасці.

П. гумару.

П. новага.

2. Каханне, прыхільнасць да каго-н.

Вялікае п.

Бацькоўскае п. да дзяцей.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)